Hoe je van leren een integraal onderdeel van werken maakt

Hoe kunnen leren en verbeteren worden geïntegreerd in het werkproces en hoe kun je zorgmedewerkers hierbij ondersteunen? Die vraag hebben veel zorgorganisaties, zo bleek uit een onderzoek van Vilans naar kennisvragen. Wat zijn bekende knelpunten bij het leren en verbeteren? Welke kennis is al beschikbaar? En wat zou nog moeten worden onderzocht? Vilans bracht dat in kaart in de publicatie ‘Leren en verbeteren in de ouderenzorg’. In drie artikelen vatten wij de uitkomsten samen.

In dit tweede deel staat het leren als integraal onderdeel van werken centraal. Hoe kunnen medewerkers gestructureerd leren van handelingen tijdens bijzondere situaties, bijvoorbeeld bij een incident met een agressieve cliënt? Hoe organiseer je reflectiemomenten en wat heeft de zorgmedewerker nodig om nieuwe maatregelen succesvol in te voeren?

Bekende knelpunten

• Zorgmedewerkers voelen zich overvraagd en ervaren gebrek aan tijd om nieuwe kennis tot zich te nemen, met collega’s te discussiëren, te brainstormen en te analyseren. 
• Een gebrek aan mogelijkheden om tijdens het werken kennis uit te wisselen met collega’s van buiten de organisatie.
• Een gebrek aan digitale middelen en vaardigheden.
• Een gebrek aan (passende) ondersteuning bij het toepassen van nieuwe kennis en vaardigheden.
• Onvoldoende focus op het proces. Leren gaat niet enkel over inhoudelijke kennis.
• Zorgmedewerkers zien de werkplek vaak niet als leerplek.

Kennisproducten: welke kennis is al beschikbaar?

• Deskundigheid professionals verbeteren door leren (2018, Waardigheid en trots). 6 best practices van zorgorganisaties die aan de slag zijn gegaan met verbeteren door te leren. Leren is een dynamisch en continu proces dat met name plaatsvindt in de alledaagse werkpraktijk. De intrinsieke motivatie van de zorgmedewerker is van belang.
• Toolbox interprofessionele werkvormen (2018, HAN en RadboudUMC). 21 praktische werkvormen die ondersteunen bij het bevorderen van interprofessioneel samenwerken en leren en opleiden binnen zorginstellingen. De toolbox is direct toepasbaar voor zorgorganisaties en de werkvormen zijn onderbouwd. 
• Kennisdossier Methodisch werken (2021, Waardigheid en trots). Diverse kennisproducten over methodisch werken in het verpleeghuis: een animatievideo, een reflectietool, praktijkvoorbeelden en achtergrondinformatie. Handvatten om onderbouwd en efficiënt aan de slag te gaan met methodisch werken, zodat er tijdens het werk systematisch kan worden geleerd en verbeterd.
• Implementatie van leren en verbeteren met de Kwaliteit Verbetercyclus (2021, Waardigheid en trots). Informatie voor kwaliteitsmedewerkers, beleidsmedewerkers en leidinggevenden met handvatten om aan de slag te gaan met het leren en verbeteren. Met aandachtspunten, tips en geleerde lessen voor implementatie van een verandering, ervaringen van verpleeghuizen met de implementatie van de kwaliteitscyclus continu leren en werken. 

Kennishiaten: wat kan nog verder worden onderzocht?

• Wat hebben zorgmedewerkers nodig om effectief te kunnen registreren en te leren van opgehaalde data? Welke registraties zijn hierbij behulpzaam voor hun leerproces en de zorg voor de cliënt?
• Hoe zorg je ervoor dat een werkwijze van leren en verbeteren in de praktijk, na de implementatie, goed wordt geborgd? 
• Hoe leg je geleerde lessen vast zodat deze gedeeld kunnen worden met andere zorgorganisaties en de opgedane kennis verduurzaamt?

Meer informatie

• Bekijk het hele rapport. De verdieping heeft onder andere tot doel onderzoekers en praktijk aan te zetten tot het samen verrichten van verder onderzoek.
• Download ook het volledige overzicht van kennisproducten over leren en verbeteren in zorgorganisaties.
• Dit is het tweede deel van een serie. Eerder verscheen het artikel Leerbehoeften zorgmedewerkers ouderenzorg in kaart gebracht.

Aan het onderzoek werkten onder meer mee: Robbert Gobbens (Hogeschool Inholland en Zonnehuisgroep Amstelland), Marco Mazereeuw (NHL Stenden Hogeschool en Friesland College), Marc van der Meer (Tilburg Law School en CAOP), Judith Meijers (Universiteit van Maastricht, Zuyderland Care, AWO Zuid-Limburg), Marjon van Rijn (UNO Amsterdam en Hogeschool Amsterdam), Irene Muller-Schoof (Academische Werkplaats Ouderen Tranzo, Tilburg University ) en diverse experts van Vilans.