7 tips om stappen te zetten in benutten van data

Hoe zet je als zorgorganisatie stappen in het benutten van data? Voor het vijfde artikel in de reeks over datagedreven zorg spreekt Vilans-onderzoeker Dirk Lukkien met verschillende zorgorganisaties en deelt hij 7 tips.

7 tips om data beter te benutten

1. Breng de basis op orde.
2. Bepaal eigendom en toegang tot data.
3. Wakker als zorgorganisatie zelf vernieuwing aan en wacht niet op leveranciers.
4. Begin klein en maak het niet onnodig complex.
5. Creëer vanaf het begin breed draagvlak.
6. Betrek zorginhoudelijke experts.
7. Investeer in data-experts.

Basis op orde brengen

De eerste tip gaat over ‘de basis op orde brengen’. In de visie Digitaal denken en doen 2019-2022 stelt ActiZ dat zorgorganisaties voor een grote opgave staan op het gebied van hun generieke basisinfrastructuur. Deze moet toekomstbestendig zijn en nieuwe oplossingen verwelkomen en faciliteren en tegelijkertijd aantoonbaar veilig en betaalbaar blijven. Met een goede technische basisinfrastructuur of data-infrastructuur kunnen zorgorganisaties zelf meer regie voeren over hoe zij data uit verschillende bronnen - al dan niet in samenhang - benutten voor verdere analyse en het opdoen van nieuwe inzichten. Zowel in fasen van experimenteren en ontwikkelen als in fasen van implementeren en opschalen van datagedreven oplossingen is het van meerwaarde als de technische basis op orde is. Ook is een goede data-infrastructuur net zo goed van belang bij de ingebruikname van nieuwe technologische hulpmiddelen zoals domotica-toepassingen en het ECD, als bij verdere analyse van data uit deze en andere bronnen door de zorgorganisatie zelf. 

• Bekijk de projectpagina Datagedreven zorg

De digitale snelweg van Oktober

Een goed voorbeeld van ‘de basis op orde’, biedt zorgorganisatie Oktober. Sinds 2018 wordt binnen Oktober een ‘digitale snelweg’ gebouwd, waarmee wordt verwezen naar de nieuwe data-infrastructuur in de gebouwen en omgeving van Oktober. Deze infrastructuur bestaat onder andere uit een cloud omgeving voor digitaal werken en sensoren en camera’s die op vaste plekken in de gebouwen worden aangebracht. Ook worden in iedere cliëntkamer en op andere plekken in de gebouwen toegangspunten aangebracht waar aanvullende technologie op kan worden aangesloten, afhankelijk van wat per locatie, team of cliënt gewenst is.

Door te werken vanuit één basisinfrastructuur, is het mogelijk om alle datastromen op één plek te verzamelen en de data om te zetten in informatie die bruikbaar kan zijn voor verbetering van het zorgproces en het verbeteren van de kwaliteit van leven van de cliënt. Het doel is om integraal door de gehele organisatie deze basisinfrastructuur uit te rollen. Tot nu toe is dit bij een paar locaties van Oktober gerealiseerd. 

ECD integreren in data-infrastructuur

Bij locaties die al gebruik maken van de digitale snelweg worden alle nieuwe domotica en het ECD geïntegreerd in de data-infrastructuur. In de (nabije) toekomst kunnen ook (andere) internet of things (IoT) toepassingen hierop worden aangesloten. Met IoT verwijst men naar de groeiende verscheidenheid aan technologische toepassingen die direct verbonden zijn met het internet. Door het op orde brengen van de data-infrastructuur binnen de hele organisatie kan Oktober dus niet alleen bestaande data gemakkelijker en integraal benutten, maar ook nieuwe en nog onbekende technologische ontwikkelingen gemakkelijker integreren binnen haar zorgprocessen. Jaap Veerhoek, adviseur informatietechnologie van de raad van bestuur van Oktober, geeft aan: 'Er komen een hele hoop nieuwe ontwikkelingen waarvan wij nog niet weten welke kant het op gaat, maar we proberen wel de vinger aan de pols te houden.'

• Bekijk ook 12 technologische ontwikkelingen in de zorg

Business intelligence

Binnen Oktober zijn er twee business intelligence-specialisten werkzaam die in het project ‘Zorgbrein’ de data vanuit verschillende bronnen real-time omzetten in bruikbare dashboards voor zorgverleners en teammanagers. De locaties waar de digitale snelweg nu is uitgerold maken dankzij het project Zorgbrein ook gebruik van een nieuw dashboard waarin een sentimentanalyse, een grafische weergave van meldingen van domotica en data over de gezondheid van de cliënt worden weergegeven. Het dashboard kan voor zowel teammanagers, verpleegkundigen, behandelaren en stafondersteuning inzicht geven over de (veranderende) zorgvraag en status van cliënten. Door te leren van de eerste ervaringen wordt het dashboard stap voor stap doorontwikkeld.  

Voordelen en uitdagingen

Het integraal doorvoeren van de digitale snelweg door de gehele organisatie brengt volgens Veerhoek technische en organisatorische uitdagingen met zich mee, maar levert ook belangrijke voordelen op: 'Als je groot denkt, kun je best wel eens financieel voordeliger uitkomen, bijvoorbeeld met goedkopere contracten van mobiele abonnementen. En we hebben bijvoorbeeld veel meer bandbreedte tegen lagere kosten.' Een standaard basisinfrastructuur levert bovendien ook voordelen voor cliënten en zorgverleners op wat betreft de flexibiliteit om technologie op maat in te zetten. Alwin van Deuren, projecteigenaar digizorg bij Oktober, licht toe: 'Met het oude systeem liep je eerst tegen een hoop bureaucratie voordat er iets geregeld was. Nu kunnen medewerkers dat gewoon zelf. Ze hebben het in een paar minuten geregeld. We kregen vaak de vraag vanuit de zorg of het inzetten en aanpassen van technologie op de kamers flexibeler kon, want de zorgzwaarte van cliënten wordt steeds groter en cliënten verblijven korter. Dan ben je zo veel bezig met het aanpassen. Nu kunnen medewerkers bijna alles zelf.'

Samenwerking met andere zorgorganisaties

Naast groot denken binnen de eigen organisatie, wordt er bij Oktober ook groot gedacht wat betreft de samenwerking met andere zorgorganisaties op het gebied van data. Veerhoek geeft aan: 'We hopen dat meerdere organisaties er zo in investeren als wij, zodat we ook veel meer data met elkaar kunnen delen. Zoals onze camera’s, daarvan hangen er in heel Nederland zo veel. Als je met zulke data een samenwerking zou kunnen opbouwen, dan heb je ook heel veel nieuwe mogelijkheden om onderzoek te doen in de ouderenzorg.'

'Daarnaast kun je ook in de regio met andere organisaties dingen op elkaar afstemmen en van elkaar leren. Wat wij aan Business Intelligence hebben ingericht kun je inrichten voor meerdere instellingen. Daarvoor hoef je niet allemaal hetzelfde systeem te hebben. Je moet dingen alleen op dezelfde manier vastleggen zodat je er analyses op kan doen. Misschien is dat wel een oplossing richting de arbeidsmarkt. Het is nu vaak zo dat een medewerker van ons ergens in dienst is in Veldhoven en daar moet dan bij bepaalde situaties een tweede medewerker van ons bijkomen. Die moet extra nakomen, terwijl er ook een medewerker van een andere ouderenzorgorganisatie in de buurt aan het werk is. Je zou het elkaar daar veel gemakkelijker kunnen maken en de inzet van zorgmedewerkers veel efficiënter kunnen plannen. Maar dat betekent dat je ook gebruik moet kunnen maken van elkaars systemen of data. Ook al zijn er ook allerlei organisatorische uitdagingen, we weten dat er qua techniek op dit gebied veel mogelijk is.'