Helpt technologie mensen met dementie om meer te bewegen?

Zaterdag 21 september is het Wereld Alzheimer Dag. Het thema is dit jaar 'samen bewegen'. Samen met Nederlandse en Europese partners houden wij ons bezig met de vraag in hoeverre technologie kan bijdragen voor een betere kwaliteit van leven van thuiswonende ouderen. Dit doen we in Europese AAL-projecten waarin ‘meer beweging’ een belangrijke factor is.

AAL staat voor Active Assisted Living. Het doel van deze Europese projecten is om ouderen in staat te stellen om langer zelfstandig thuis te wonen. Onderzoeker Yasmin Koers: ‘Met het AAL-project Resilien-T onderzoeken we de wensen en behoeften van ouderen met lichte geheugenproblemen. Het doel van Resilien-T is om hen te motiveren om met hun gezondheid bezig te zijn in het dagelijks leven, waaronder meer bewegen. We verkennen ook de mogelijkheden om ouderen hierbij te ondersteunen.’ 

• Lees meer over het AAL-project 

Positief effect op gezondheid

‘Mensen die veel bewegen hebben minder risico om dementie te krijgen. Daarnaast zorgt regelmatige beweging voor minder kans op obesitas en een hoge bloeddruk. Dat zijn weer risicofactoren voor dementie. De onderzoeken die gaan over het effect van bewegen op dementie zijn helaas niet eenduidig. Onderzoek over een langere periode ontbreekt nog. Maar ondanks dat sterk bewijsmateriaal er nog niet is, lijkt iedereen het er wel mee eens te zijn dat bewegen een positief effect heeft op de mentale gezondheid.’

Schaamte voor gebruik rollator

‘Helaas weten we dat mensen minder gaan bewegen als ze ouder worden. Ze zijn bijvoorbeeld bang om te vallen of schamen zich ervoor om met een rollator naar buiten te gaan. Of ze denken dat ze iets niet aankunnen. Hierdoor komen ze in een neerwaartse spiraal terecht omdat ze lichamelijk nog verder achteruitgaan. Sociaal isolement en/of beperkte financiële middelen beperken mensen eveneens. En dan spelen er nog omgevingsfactoren mee. De omgeving voelt niet veilig of de faciliteiten zijn er niet.’

Technologie vaak niet geschikt voor thuis 

Qua technologie bestaat er al het een en ander, maar vaak zijn deze producten niet geschikt voor thuiswonende ouderen. Koers: ‘Zo kun je een indoor fiets aanschaffen met een beeldscherm waarop beelden worden geprojecteerd. Zo lijkt het net alsof je buiten fietst. Bovendien kun je het met anderen spelen, dat maakt het extra leuk. De aanschaf is echter kostbaar. De fiets wordt dan ook veel gebruikt door verpleeghuizen en woonzorgcentra. Daarom onderzoek ik vooral hoe we thuiswonende ouderen met lichte geheugenproblematiek kunnen stimuleren tot meer bewegen.’

• Download de publicatie Beweegprojecten voor ouderen

Veilige zones voor mensen met dementie vergroten 

Het AAL-project FreeWalker richt zich op het vergroten van bewegingsvrijheid van mensen met dementie, waardoor bijvoorbeeld veilig kunnen wandelen buiten mogelijk wordt. Onderzoeker Henk Herman Nap: ‘Daarin ontwikkelen we als samenwerkingsverband statische leefcirkels tot dynamische leefcirkels. Leefcirkels zijn veilige zones voor mensen met dementie. Door bijvoorbeeld GPS-detectie in een polsband kan de persoon met dementie worden gevolgd. Zodra hij buiten de zogeheten veilige zone komt, stuurt het systeem automatisch een bericht naar naasten, de zorgprofessional of de cliënt zelf.’ 

Geavanceerde technologie is nodig 

‘GPS buiten is vaak nog onnauwkeurig, wat het vergroten van veilige zones in de weg staat. Het maakt nogal wat uit als een mantelzorger denkt dat zijn vader met dementie veilig op een voetpad wandelt, terwijl die zich eigenlijk op de drukke weg ernaast bevindt. Om de veiligheid van mensen met dementie te kunnen garanderen, hebben we geavanceerde technologie nodig. Met FreeWalker zijn we dit als samenwerkingsverband aan het ontwikkelen. Inmiddels hebben mantelzorgers en zorgprofessionals meegedacht over waar de technologie aan moet voldoen.’