Definitief advies commissie Bos 'Oud en zelfstandig in 2030'

De commissie ‘Toekomst zorg thuiswonende ouderen’ onder leiding van Wouter Bos presenteert vandaag het definitieve reisadvies ‘Oud en zelfstandig in 2030’ aan de Tweede Kamer. Eén van de vier centrale oproepen uit dit rapport is: trek lering uit de coronacrisis!

In dit vervolg op het rapport van februari zijn suggesties en commentaren uit het veld verwerkt. De commissie heeft na de publicatie van haar eerste reisadvies eerder dit jaar breed input en feedback verzameld. Van ouderen zelf en van mensen die bij de zorg voor ouderen thuis betrokken zijn. Onder andere mantelzorgers, ervaren én jonge professionals en studenten op het gebied van zorg en ondersteuning. Ook spraken commissieleden met deskundigen van verschillende organisaties, waaronder ministeries, over wonen, burgerinitiatieven, technologie, bekostiging, betaalbaarheid en arbeidsmarkt. Veel landelijke stakeholders stuurden hun reactie op het rapport.

Ga (ver)bouwen!

Veel van de opgehaalde aanbevelingen zijn uiteindelijk terug te voeren tot vier centrale adviezen. Het eerste is: ga (ver)bouwen! De fysieke woon- en leefomgeving is voor ouderen cruciaal om zelfstandig te kunnen (blijven) wonen en zo min mogelijk afhankelijk te worden van zorg. Nieuwe woonvormen, tussen het aloude eigen huis en verpleeghuis in, kunnen een oplossing bieden. Te midden van alle problemen op de woningmarkt wordt er ook voor ouderen veel te weinig gebouwd en verbouwd. Met als gevolg niet alleen een suboptimaal woningaanbod voor ouderen, maar ook een belemmering van de doorstroming op de woningmarkt.

Ga digitaal!

Het tweede is: ga digitaal! Die aanbeveling is niet alleen gericht aan aanbieders van professionele zorg en ondersteuning, voor wie ‘digitaal het nieuwe normaal’ moet worden. Dit advies gaf de commissie al voor de coronacrisis, en nu is onderstreept dat er veel kan. Ook ouderen zelf zullen veel meer gebruik moeten maken van digitale technologieën, om hun dagelijks leven makkelijker en aangenamer te maken. Grootschalig gebruik kan leiden tot meer eigen regie, een hogere kwaliteit van leven en een doelmatiger inzet van schaarse zorgverleners. Het is een van de weinige oplossingsrichtingen die kan leiden tot een grotere intensiteit en hogere kwaliteit van zorg zónder inzet van meer arbeidskrachten en zonder de daaruit voortvloeiende verergering van het probleem van de betaalbaarheid en organiseerbaarheid van de zorg.

Werk samen!

Maar ook als het lukt om voor genoeg geschikte woningen te zorgen en het normaal wordt om digitaal te leven en te zorgen, zullen er veel ouderen zijn die persoonlijke professionele zorg en ondersteuning nodig hebben. Daarop richt zich onze derde belangrijke advies: werk samen! We zullen de komende decennia in de zorg voor ouderen moeten woekeren met schaarse middelen, zowel wat betreft de financiën als minstens zozeer de mensen. Gegeven die krapte is lokale en regionale samenwerking, teneinde schaarse middelen doelmatig te kunnen inzetten, belangrijker dan keuzevrijheid en concurrentie.

Leer van de coronacrisis!

Het vierde centrale advies luidt: leer van de coronacrisis en behoud het goede. De coronacrisis is nog niet voorbij, maar nu al is zichtbaar dat zij ons behalve verlies en verdriet, ook goeds heeft gebracht. Het gebruik van digitale technologieën in zorg en ondersteuning heeft een enorme impuls gekregen. Partijen die moeite hadden elkaar te vinden, hebben eendrachtig samengewerkt. Data konden wél worden uitgewisseld, regierollen werden wél geaccepteerd. Het bleek allemaal mogelijk en was allemaal nodig. Laat die energie en dat potentieel nu niet verdwijnen als de crisis straks verminderd of verdwenen is, maar behoud het goede en koester het momentum.

Mirella Minkman, bestuurder van Vilans, is lid van de commissie. Over het rapport zegt ze: 'Het is een heel volledig rapport, we hebben getracht dit vraagstuk echt te benaderen als een maatschappelijke opgave. De 40 aanbevelingen zijn gericht aan burgers, gemeenten, zorgaanbieders, ouderenorganisaties, ministeries en nog veel meer partijen. Het rapport laat wel zien dat er een enorme opgave ligt, maar het is niet onhaalbaar. Maar we moeten ons goed realiseren, het is zo 2030, het momentum moet wel nu genomen worden om de krachten te bundelen.’

• Lees het complete advies Oud en zelfstandig in 2030. Aangepast REISadvies