Dat er op het gebied van cultuursensitief werken nog veel te winnen valt, ook in de zorgsector, bespreken we met Jennie Mast, adviseur bij Vilans. ‘Onze samenleving vergrijst en wordt steeds kleurrijker. Dat zie je ook terug in de ouderenzorg, waar steeds vaker bezoekers en zorgverleners met verschillende achtergronden wonen en werken,’ zegt Mast. ‘De zorg laten aansluiten bij de behoefte van al deze mensen, vraagt extra aandacht. Naast de inhoudelijke kant is ook de zorg voor de medewerkers hierbij van belang.'
Vergrijzing
Demografische factoren zoals de vergrijzing maken het belang van cultuursensitieve zorg nog urgenter. ‘Medewerkers in de zorg zijn van groot belang om de toenemende vergrijzing het hoofd te bieden,’ aldus Mast. ‘We hebben iedereen nodig. Dat lukt alleen als iedere zorgverlener de ruimte krijgt zichzelf te versterken en te groeien in een positieve, gezamenlijk gedragen werkcultuur.’
Weinig bekend over behoeften en meerwaarde rol medewerkers
In 2019 deed Vilans al literatuuronderzoek naar cultuursensitiviteit in de zorg. ‘Uit het onderzoek bleek dat er nog weinig over bekend is over zorgmedewerkers met een niet-westerse achtergrond,’ vertelt Mast. ‘Wat deze zorgmedewerker nodig heeft om zijn werk goed te doen, is nog weinig onderzocht en heel beperkt in beeld. Hoe kunnen we de medewerkers in een team ondersteunen om zo goed mogelijk samen te werken vanuit verschillende normen en waarden? Hoe kunnen we de zorg verbeteren en meer persoonsgericht maken met de verschillende inzichten en ervaringen van medewerkers? Het is belangrijk dat hierover wordt nagedacht en dat er in zorgorganisaties beleid ontwikkeld wordt op dit thema. Anders kun je aandacht voor dit onderwerp niet goed verankeren in de organisatie.’
Vervolgstappen
Vilans heeft een praktijkverkenning gedaan onder een aantal zorgorganisaties die bezig zijn met dit thema. We deden interviews bij enkele cultuurspecifieke organisaties, waarbij zorg vanuit een specifieke culturele doelgroep wordt geboden en bij cultuursensitief werkende organisaties. De voorbeelden, de vraagstukken en de dilemma’s die we zagen geven inzicht in mogelijke vervolgstappen. Mast: ‘Veel zorgorganisaties hebben hun algemene visie op zorg en organiseren vastgelegd in beleidsplannen, waar ook hun waarden in staan beschreven. Beleid of uitgangspunten specifiek rond cultuursensitief werken ontbreken nog veelal. De barometer kan hierbij helpen, maar er is meer nodig. Alleen een visie of streefcijfers vastleggen op papier is niet genoeg. Organisaties doen er goed aan het gesprek te voeren over wat die waarden in de dagelijkse praktijk betekenen. Dat vraagt inzet van zowel de zorgverlener, leidinggevenden, als management. Cultuursensitief met elkaar omgaan geeft meer inzicht in beweegredenen en in behoeftes van elkaar.'
Alleen een visie of streefcijfers vastleggen op papier is niet genoeg.
Publicatie Kleurrijke zorgverleners
De publicatie Kleurrijke zorgverleners is het resultaat van een verkennend onderzoek onder vijf zorgorganisaties en is onderdeel van het Vilans-project Kleurrijke zorg. Voor het onderzoek is intensief contact geweest met Pharos en Noom.
Download de publicatie