Beleid: wat werkt in een zorginstelling?

In het rapport ‘Het goede gesprek. Dialoog als basishouding in de zorg’ (2009) zijn op basis van groepsgesprekken met medewerkers van negen zorgorganisaties een aantal ‘werkzame bestanddelen’ aangewezen. Dat wil zeggen elementen in het beleid en de organisatie van de zorginstelling die bijdragen aan optimaal professioneel communiceren.

Voor de organisatie:

• Een duidelijke, integrale en cliëntgerichte visie, in de praktijk uitgewerkt, bij medewerkers door scholing onder de aandacht gebracht en vertaald in een pakkend motto.
• Een communicatiecultuur die gekenmerkt wordt door openheid, elkaar aanspreken op zaken, gericht op dialoog zowel bij medewerkers als bij gasten en met wederkerigheid is tussen leidinggevenden, medewerkers en bewoners.
• Een bedrijfsvoering waarin duidelijke beleidskeuzes zijn ten aanzien van de inzet van financiële middelen.
• Een organisatiecultuur die gekenmerkt wordt door innovatie en een lerende houding en flexibiliteit op diverse terreinen (tijd, diversiteit, omgaan met zorgvragen).
• Projectmatige werkwijze om een nieuwe aanpak te introduceren en jaarlijks terugkomende borgingsactiviteiten.
• Huisvesting en inrichting die een positieve werking hebben op de dialoog.
• Samenwerking met derden die de dialoog versterken.

Voor management en leidinggevenden: 

• Het behoort tot de taak van het bestuur/de locatiemanager om de dialoog als basishouding voor elkaar te krijgen. De locatiemanager toont zich betrokken, is toegankelijk en (zichtbaar) aanwezig en geeft zelf het goede voorbeeld.
• Leidinggevenden van afdelingen of teams hebben een voorbeeldfunctie, zijn alert op zaken, werken mee en geven op een coachende manier leiding en worden zelf gecoacht.

Voor verzorgenden:  

• Er is een werkklimaat waarbij verzorgenden vertrouwen krijgen en vertrouwen in elkaar hebben, respectvol zijn, zelfstandig werken, zichzelf kunnen zijn, ruimte krijgen om te leren, het team dragend is en waarbij (dagelijks) reflectiemogelijkheden zijn bij overdracht.
• Er is een opleidingsklimaat waarbij verzorgenden opleiding- en ontwikkelingsmogelijkheden krijgen onder andere om te leren reflecteren.Verder is er een uitgebreid inwerkprogramma.
• Een aannamebeleid waarbij verzorgenden geselecteerd worden op betrokkenheid/hart voor de zaak.
• De omgang met cliënten kenmerkt zich door de sturende rol van de cliënt, gerichte activiteiten voor het leren kennen van de cliënt (intakegesprek, levensverhaal) en gerichtheid op het bieden van gastvrijheid aan cliënten.
• Verzorgenden krijgen zoveel mogelijk concrete handvatten om aan wensen van cliënten te kunnen voldoen en om mogelijkheden voor gesprek te creëren.
• Verzorgenden voelen zich betrokken bij de cliënten en de organisatie en hebben een werkopvatting waarbij ze de bewoners benaderen als ‘mensen’ (geen professionele afstandelijkheid, geen vrijheid beperkende maatregelen).
• Er wordt gewerkt met zoveel mogelijk vaste krachten en in geïntegreerde teams, er wordt geen hoge werkdruk ervaren.  

Voor cliënten en mantelzorgers: 

• Cliënten ervaren dat medewerkers hart voor het werk hebben en voelen de ruimte om vrijuit te spreken en medewerkers aan te spreken.

Overige disciplines: 

• Overige disciplines (psycholoog, praktijkopleider) hebben ook een ondersteunende rol richting verzorgenden en nemen verzorgenden serieus. Andere medewerkers zoals behandelaars en medewerkers van de facilitaire dienst zijn bekend met bekend met de uitgangspunten van goed en professioneel communiceren.

De ‘werkzame bestanddelen’, elementen in het beleid die bijdragen aan optimaal professioneel communiceren, zijn: Visie, Educatie, Ruimte en rust, en Sturing/management. Lees meer hierover in de tool Werkzame bestanddelen: VERS (zie onderstaand overzicht). Meer informatie over deze werkzame bestanddelen staat in de brochure Het goede gesprek: dialoog als basishouding in de zorg. Deze brochure vind je bij de downloads op deze pagina.