Ondersteuning dagstructuur

Wat is het?

Digitale technologie voor dagstructuur ondersteunt bij de persoonlijke dagplanning door herinneringen te geven voor dagelijkse handelingen en afspraken. Een mantelzorger programmeert meestal deze herinneringen. Bij verschillende toepassingen is er een verbinding tussen de technologie en het zorgdossier. Zo komen zorgafspraken automatisch in de agenda.

De volgende drie typen digitale zorgtechnologieën ondersteunen dagstructuur:

Beeldscherm (zonder beeldbellen): herinneringen verschijnen in teksten en symbolen. Eventueel met een geluid of virtueel persoon om de aandacht te trekken. Het scherm kan als een fotolijst op een tafeltje of kast staan.
Sociale robot: een vrij kleine robot met enkele menselijke trekken, voor bijvoorbeeld op tafel. De robot spreekt herinneringen uit, kan complimenten geven of muziek afspelen.
Combinatie van beeldscherm en sociale robot: een beeldscherm geïntegreerd in een robot of een beeldscherm met menselijke vormen, bijvoorbeeld een tablet met armen. Het scherm is interactief, net als een beeldscherm van een telefoon.

Ook andere digitale zorgtechnologieën kunnen helpen bij de dagstructuur, zoals beeldschermzorg (videobellen).

Lees meer op deze pagina over Beeldschermzorg

Controle op ondersteuning dagstructuur

Het is belangrijk dat cliënten de herinnering opvolgen. Dat is nu niet goed te checken via producten voor ondersteuning dagstructuur. Producten voor leefstijlmonitoring kunnen hier deels bij helpen via een app of dashboard.

Voorbeeld: Bij de herinnering om te eten, ziet de mantelzorger of zorgmedewerker via de leefstijlmonitoring of er hierna activiteit in de keuken is.

Lees meer op deze pagina over Leefstijlmonitoring

Doelgroep

Deze mensen zijn het meest geholpen bij ondersteuning in de dagstructuur:

mensen met geheugenverlies door dementie of niet-aangeboren hersenletsel.
mensen met een psychische aandoening, zoals depressie of autisme, die moeite hebben met het herinneren van afspraken of vasthouden van de dagstructuur.
mensen met het syndroom van Korsakov.
mensen met het syndroom van Huntington.
intramurale cliënten die claimend gedrag vertonen.
mantelzorgers en zorgprofessionals, vooral als ondersteuning van de zorg die ze bieden en verlichting van hun werkdruk.

Waardebepaling

De inzet van ondersteuning van dagstructuur ervaren zowel de cliënt, zorgmedewerker als de mantelzorger als gebruiksvriendelijk.

In 2019 heeft Vilans samen met 5 zorgorganisaties een verkenning voor een maatschappelijke businesscase gedaan voor dagstructuurrobots. Daaruit blijkt dat zorgprofessionals positief zijn: cliënten kunnen vaak langer zelfstandig algemeen dagelijkse verrichtingen zelf blijven doen. Daardoor hebben zij minder hulp nodig van een professional. Ook kan een dagstructuurrobot mogelijk bijdragen aan minder zorg (Maatschappelijke businesscase, Vilans, 2020). De tijdsbesparing is nog moeilijk in te schatten.

Het onderzoek van Significant en Vilans naar 13 arbeidsbesparende technologieën (2021) laat zien dat bepaalde zorgmomenten voorkomen kunnen worden. Denk aan een moment waarbij de zorgmedewerker de cliënt er alleen aan herinnert om medicatie in te nemen of om te eten. Ook weten cliënten wanneer zij een zorgafspraak hebben. Daardoor staan medewerkers niet meer voor een dichte deur. Het gebruik van ondersteuning in de dagstructuur maakt cliënten zelfredzamer. Het is nog moeilijk om in te schatten wat de tijdsbesparing is.

Zachte kosten	Zachte baten
Minder fysieke contactmomenten Herinrichten van zorgproces Leren werken met technologie Uitleg aan cliënten en mantelzorgers Bij verkeerd gebruik: risico	Meer eigen regie bij cliënt Rust voor cliënt Rust en gerust gevoel voor zorg/naasten Beter inregelen van medicatie/zorgen voor medicatietrouw
Harde kosten	Harde baten
Kosten introductie in de organisatie (tijd voor training, installatie, beheer) Kosten randvoorwaarden zoals smartphones en internetverbinding Bij storingen extra werklast Kosten hardware/software (voor robot bijvoorbeeld circa 690 euro per jaar; voor scherm circa 360 euro per jaar) Zorgprofessional stelt in/houdt bij en stemt af met cliënten en collega’s Kosten abonnement	Minder zorgmomenten Minder reistijd Meer capaciteit om andere cliënten te helpen

Door zorgkantoren is samen met Vilans en in contact met een aantal zorgaanbieders, een eerste aanzet gedaan om inzicht te krijgen in de effecten en impact van het gebruik van technologieën in de langdurige zorg. Dit is met behulp van het Zorgtransformatiemodel van het Kenniscentrum Digitale Zorg (KCDZ) van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) opgepakt. In de tussentijdse samenvatting (zie downloads), lees je de eerste uitkomsten van het doorlopen proces en de daarbij opgedane inzichten op hoofdlijnen.

Financiering

WMO

Enkele gemeenten: ondersteuning mantelzorg, try & buy principe

ZVW

In de praktijk schaft bijvoorbeeld de thuiszorgorganisatie de digitale zorgtechnologie aan, en biedt deze vervolgens aan cliënten aan. Soms wordt hiervoor een eigen bijdrage gevraagd.

Prestatie thuiszorgtechnologie. Bijna alle zorgverzekeraars. Eén zorgverzekeraar is nu nog te beperkt om de kosten helemaal te dekken.

WLZ

Binnen dagtarief voor Volledig Pakket Thuis. Bij Modulair Pakket Thuis is prestatie thuiszorgtechnologie van toepassing, het kunnen declareren van extra uren bij het zorgkantoor.

Onderzoek naar deze technologie

Alleen onafhankelijk onderzoek wordt hier opgenomen: onderzoek waarbij de producent of leverancier niet is betrokken.

Verkenning van een maatschappelijke businesscase dagstructuurrobots, Vilans, 2019 (zie Downloads: maatschappelijke businesscase dagstructuurrobots).
Maatschappelijke businesscase Compaan, project Compaan in de gemeente Haarlemmermeer, Vilans, november 2021 (zie Downloads: rapport Compaan Haarlemmermeer).

Waar vinden projecten en onderzoeken plaats?

Onder de Stimuleringsregeling eHealth Thuis (SET-regeling) hebben diverse opschalingsprojecten plaatsgevonden in de thuiszorg; een groter SET-project bij De Zorggroep in Noord-Limburg.
Binnen het Europese project HAAL maakt digitale technologie voor ondersteuning dagstructuur deel uit van de keten van zorgtechnologie voor thuis- en alleenwonende mensen met dementie. Vanaf midden 2022 worden 3 digitale technologieën via één kanaal aangeboden bij de zorgorganisatie Livio. Hierbij is onder andere de bestelprocedure op cliëntniveau gelijk.
Hier gaat ook onafhankelijk onderzoek plaatsvinden. Verder gaat er in 2022 onderzoek plaatsvinden naar ondersteuning dagstructuur dankzij een beeldscherm met een virtueel persoon. Lees meer: Samenwerking helpt Livio om aan helft van de cliënten digitale zorg te verlenen
In de gehandicaptenzorg maakte ondersteuning van de dagstructuur deel uit van de Innovatie-impuls: Dagstructuur | Kennisplein Gehandicaptensector
Amsterdam UMC, Radboud UMC, UMC Groningen, Hogeschool Saxion werken aan het FindMyApps programma. Met de FindMyApps-app kan men eenvoudig dementievriendelijke apps vinden, die aansluiten bij de behoeften, wensen en mogelijkheden van de persoon met dementie. Deze apps kunnen het dagelijks functioneren ondersteunen en activiteiten bieden.
Het Louis Blok Instituut onderzoekt ondersteuning dagstructuur.

Lees meer

Informatie over dagstructuurrobots voor gebruikers (particulieren) vindt u op de Hulpmiddelenwijzer.

Praktijkverhalen over ondersteuning dagstructuur:

Downloads

Jouw kennis ook op de kennisbank?

Neem contact met ons op.