Inspectie: toepassen dwang in zorg moet zorgvuldiger
Gepubliceerd op: 16-06-2025
Volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) verschilt het nogal hoe zorgaanbieders omgaan met het toepassen van dwang in de zorg, en met het verminderen daarvan. Veel zorgaanbieders moeten volgens de IGJ beter letten op de belangen van hun cliënten in verpleeghuizen, in de gehandicaptenzorg, de geestelijke gezondheidszorg en de jeugdhulp. Ook ontbreekt het soms aan kennis om te zien wat dwang is, en hoe die te voorkomen.
Dat schrijft de inspectie na onderzoek over het vorige jaar. De inspectie keek naar de rechtsbescherming van cliënten en naar de deskundigheid van zorgverleners. Ook onderzochten ze wat zorgaanbieders doen om dwang in de zorg zo veel mogelijk te verminderen.
Conclusies uit het onderzoek
Een greep uit de conclusies:
- Zorgaanbieders hebben de rechtspositie van cliënten niet overal voldoende in het oog. Zo wijzen zij vaak niet op het bestaan van onafhankelijke vertrouwenspersonen.
- Zorgverleners hebben vaak niet in de gaten dat zij een vorm van dwang toepassen. Bijvoorbeeld als een cliënt zich niet echt verzet en de vertegenwoordiger geeft wel toestemming. Dan moeten de wettelijk vereiste stappen meestal toch worden gezet. Zorgverleners moeten hier meer scholing over krijgen.
- In de open jeugdhulp zijn er vormen van beperkingen of dwang zonder wettelijke grondslag. Algemene huisregels mogen ook niet zomaar beperkingen voor iedereen opleveren, bijvoorbeeld over telefoongebruik. Er moet steeds een afweging per persoon worden gemaakt.
- Op het niveau van de organisatie gebruiken zorgaanbieders hun gegevens over gedwongen zorg te weinig. Zonder een goed overzicht kunnen ze ook niet genoeg doen om gedwongen zorg te verminderen.
Vilans en de Wet zorg en dwang
Vilans helpt zorgorganisaties om de Wet zorg en dwang op de juiste manier toe te passen. Doel is onvrijwillige zorg zoveel mogelijk te voorkomen, maar wanneer toch nodig deze zorgvuldig toe te passen. Dat doen wij onder meer via inspiratiedagen, praktijkvoorbeelden en teamleren.
