Samen werken met ouders met LVB aan een gezonde start voor hun kinderen
Gezinnen waarvan de ouders een lichte verstandelijke beperking hebben, lopen een grotere kans op gezondheidsachterstanden. Een belerende vinger naar de ouders helpt niet. Maar wat dan wel? Zorggroep ’s Heeren Loo zoekt het uit, samen met ons. Het project richt zich specifiek op het terugdringen van roken bij ouders. Christien van ’t Hof, vaktherapeut en projectleider: ‘De inzet van ervaringsdeskundigheid is echt de meerwaarde van dit project.’
‘Toen Vilans ons vroeg of we mee wilden doen, hoefden we niet lang na te denken’, vertelt Bas Bijl, programmamanager bij ’s Heeren Loo. ‘Alles wat met een gezonde leefstijl te maken heeft, staat hoog op de agenda, ook bij ons. Maar hoe pak je dat aan? Een belerende toon werkt niet. Iedereen weet wel dat roken slecht is, het heeft geen zin dat nog eens te benadrukken. Een benadering zonder oordeel met aandacht voor de eigen ervaring vonden we belangrijk. Daarom sprak de aanpak van Vilans ons aan.’ Die aanpak maakt gebruik van de ervaringsdeskundigheid van ouders, het vergroten van de motiverende gesprekstechnieken bij begeleiders, het betrekken van het netwerk en het versterken van de ketensamenwerking.
Meerwaarde van ervaringsdeskundigheid
’s Heeren Loo is nu ruim een half jaar bezig. In de projectgroep doen ook een begeleider en een ervaringsdeskundige mee. Vooral dat laatste is erg waardevol, vindt Christien. ‘Eerlijk gezegd was ik daar in het begin nog wel wat sceptisch over. Het is natuurlijk erg ‘in’ en politiek correct om cliënten overal bij te betrekken, maar ik was nog niet overtuigd van de meerwaarde. Dat ben ik nu wel. De combinatie van ervaringsdeskundigheid en getrainde begeleiders is echt de kracht van dit project. En het is fantastisch om te zien hoe een kwetsbare vrouw helemaal opbloeit alleen omdat ze serieus wordt genomen.’
Motiverende gespreksvoering
De begeleiders zijn inmiddels getraind in motiverende gespreksvoering: praten met ouders (vaak alleenstaande moeders) zonder oordeel, met respect voor hun beleving, keuzes en oplossingen en op basis van gelijkwaardigheid. Hun behoeften en beleving zijn leidend in de begeleiding. Christien: ‘Je wilt naar ze luisteren en ze in hun waarde laten. Dat speelt op alle vlakken. Ook als het gaat om drugs of eet- en slaappatronen, ook in materieel opzicht. Het gaat nooit alleen om roken maar om meerdere problemen die met elkaar samenhangen. De vraag is steeds: hoe kunnen we deze moeder meer opvoedvaardigheden meegeven?’
Ouders zelf laten meedenken
Bij mensen met een lichte verstandelijke beperking gaan dingen niet vanzelf. ‘Dat moeten we ons steeds opnieuw realiseren’, zegt Christien. ‘In onze maatschappij is alles voorhanden. Je hebt veel discipline en denkkracht nodig om de juiste keuzes te maken en dat is nou net waar het deze groep aan ontbreekt. Daarom is het zo belangrijk dat zij zelf met ons meedenken over wat wél werkt. Dat maakt de kans van slagen vele malen groter. Want wij kunnen wel van alles verzinnen, maar in de praktijk loopt het toch vaak anders.’
Meegaan met een zoektocht
Bas ziet dat ook werkelijk gebeuren. ‘Meestal kijken we bij tussentijdse rapportages heel erg naar de doelen en of die wel gehaald worden. Nu durven we veel meer mee te gaan met het zoekende karakter van dit project. Er is ruimte om te experimenteren en een vorm te vinden die werkt. Dit is geen keihard onderzoek waarin je wordt afgerekend op wat je hebt opgeschreven. Dat kan ook niet bij een doelgroep die zich niet zo makkelijk laat vangen. Dat vraagt natuurlijk wel wat van managers. Een andere, flexibele mindset bij dit soort projecten en het besef dat ze een zoekend, iteratief karakter kunnen hebben.’
Probleem van alle kanten belichten
De afgelopen periode is er veel geïnvesteerd in elkaar leren kennen en samen onderzoeken wat al goed gaat in het stoppen met roken en wat nog niet. De projectgroep wil nu eerst een filmpje maken waarin allerlei mensen aan het woord komen die met het probleem te maken hebben. Een huisarts die het moeilijk vindt om goed advies te geven, een moeder die het vervelend vindt als mensen oordelen of een opa die zich zorgen maakt. ‘Zo willen we het probleem van alle kanten belichten’, zegt Christien. ‘Neutraal en zonder oordeel. En dan hopen we dat het ouders aanzet tot denken en erover praten. Dat ze geïnspireerd raken en besluiten om minder gaan roken.’
Samenwerken met het netwerk
Christien: ‘Alles begint natuurlijk met de vraag: hoe bereik je je doelgroep? Nu richten we ons vooral op cliënten binnen ’s Heeren Loo, maar we willen straks ook breder kijken. Wie zijn die mensen die we in onze samenleving niet of moeilijk bereiken, die folders niet lezen en die zich aangevallen voelen als iemand in hun omgeving vraagt waar ze mee bezig zijn? Daarom willen we samenwerken met mensen die veel met deze groep te maken hebben, zoals huisartsen en verloskundigen. Hoe herkennen zij iemand met LVB in hun wachtkamer? Hoe gaan ze daarmee om?’
Open vervolg
Ook na afloop wil ’s Heeren Loo de ervaringsdeskundigheid uit dit project blijven inzetten. Bas: ‘Je geeft mensen een positie en een rol die je niet zomaar los kunt laten. Dat zou ook niet ethisch zijn. Het hangt natuurlijk ook af van wat iemand zelf wil en aankan. Mensen kunnen bijvoorbeeld ook een officiële opleiding tot ervaringsdeskundige volgen. Hoe we hier een vervolg aan gaan geven is dus nog open, maar dát we het doen staat vast.’
Lees meer op het Kennisplein Gehandicaptensector
Deel deze pagina via:
