‘We kunnen écht samen beslissen’

In het project STERK werken huisartsenpraktijken en ziekenhuizen samen bij het invoeren van samen beslissen met TOPICS-SF. De ervaringen worden verzameld en vertaald in praktische hulpmiddelen voor huisartsenpraktijken. Tijdens een bijeenkomst voor projectbetrokkenen vertelde Joke Koers, één van de deelnemers aan het project, een persoonlijk verhaal over hoe belangrijk samen beslissen is. Op de dag van de bijeenkomst, 30 juni, was het precies zeven jaar geleden dat haar moeder overleed.

30 juni 2015 - 30 juni 2022

Hé mam, ik wil de zorg voor ouderen verbeteren en mag toch over je vertellen? ‘Ja, hoor doe maar’, zou je zeggen.

Vandaag precies zeven jaar geleden nam je afscheid van het leven. Onverwacht, toch niet helemaal, een paar jaar van afscheid willen nemen. Kampend met depressies bij de ziekte van Parkinson. In moeten leveren van gezondheid.

Als ik de screeningslijsten erbij haalde was je een kwetsbare oudere. Maar dat wilde je niet, krachtig zijn en eigen regie waren enorm belangrijk voor je. Wij de kinderen en ik als dochter probeerden je hierin te steunen. Dat was helemaal niet makkelijk. Wanneer neem je wat over? Wat wil je nog? ‘Natuurlijk wil ik bij jullie zijn. Maar ik kan niet meer zijn wie ik wil zijn’. 

Er kwamen verschillende hulpverleners die adviezen gaven. En mijn moeder voelde zich niet altijd gezien: ‘Heb ik ook nog wat te vertellen?’. Ik was nu de mantelzorger, één van haar dochters, niet de verpleegkundige. En ik voelde mij regelmatig niet gezien. Hulpverleners die mijn moeder nauwelijks kenden, maakten afspraken. Waar was het ‘samen beslissen’ over de zorg? Wie durfde er te vragen: ‘Mevrouw Pelgröm, wat doet ertoe voor u?’ Of: ‘Joke, wat heb je nodig?’

Op net zo’n zonnige dag 30 juni zeven jaar geleden, nam mijn moeder afscheid van het leven. En wij bleven achter, met veel emoties, vragen, schuldgevoel. En echt, ik denk niet dat we het hadden kunnen voorkomen. Mijn moeder was wie ze was. Dapper, strijdend, ze ging haar eigen weg.

Maar ik werkend in de praktijk, als dochter dacht, iets klopt er niet. Het moet anders. Er is veel te weinig aandacht voor wat de oudere wil. Hoezo denken hulpverleners te weten wat het beste is. Wie kent mijn moeder nu het beste? Wat wil ze zelf? Waar loopt ze tegen aan? Hoe gaat het met de partner? Wat vinden de kinderen ervan?

En ik, ik probeerde de zorg te coördineren, wat mijn moeder een goed idee vond, maar het was niet makkelijk, evenals de juiste vragen stellen. Ik miste de arts of verpleegkundige die het vroeg aan mijn moeder, aan mij, aan ons, die ons steunde.

Nu 30 juni 7 jaar later. ‘He mam, ik ben bezig met een project, het heet STERK’. Dan wordt er aan de oudere gevraagd, wat is belangrijk voor u? Je mag dan voor het bezoek aan de arts of verpleegkundige een vragenlijst invullen over je gezondheid, en waar je het over willen hebben met de dokter of verpleegkundige. Het gaat over samen beslissen met kwetsbare ouderen. ‘Oh, dat is mooi’. Ja mam en weet je, het werkt. We kunnen echt ‘samen beslissen!’

Joke Koers is eigenaar van Koers & Kracht, expert in de ouderenzorg en als verpleegkundige werkzaam in een huisartsenpraktijk.

• Lees meer over het project STERK