Erkenning en financiële impuls door gedegen transformatieplan

Ingeborg Ybema-Weuring is manager zorg bij Dokter Drenthe, een organisatie die 138 huisartsenpraktijken en de huisartsposten in de regio ondersteunt. Daarnaast is zij programmaleider voor het netwerk van partijen dat zich bezighoudt met de medisch generalistische zorg (MGZ) in de regio. 'We zagen dat de ouderenzorg in Drenthe zich nog beter kon voorbereiden op de toekomst', aldus Ybema-Weuring. 'Samen met 10 regionale VVT-instellingen, Zorgbelang Drenthe, Denktank 60+, Vilans en het Zilveren Kruis stelden we in 2023 een MGZ-programma op. Ons doel was te zorgen dat kwetsbare ouderen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen en zorg thuis kunnen krijgen, met gelijkblijvende tevredenheid voor zowel ouderen als zorgprofessionals. We hadden vergevorderde plannen om te komen tot een aanpak. Toen kwam het IZA en hebben we ingezet op een transformatieplan. Maar als het IZA er niet was geweest, waren we ook verder gegaan.'

Schakel tussen zorg en transformatietafel 

Doel van het transformatieplan van Drenthe is te kijken of professionals die nu intramuraal werken, hun expertise ook in de eerste lijn kunnen inzetten. Bijvoorbeeld door bij verpleegkundig specialisten taakherschikking in te zetten, waardoor zij extramuraal een grotere rol krijgen. Anderzijds wil het netwerk ouderen stimuleren om meer zelf en in de sociale kring op te pakken in plaats van formele zorg in te zetten. 'Samen met het netwerk gingen we aan het schrijven', vertelt Ybema-Weuring. 'In die periode had ik geregeld contact met Mariska Veenstra, zorginkoper bij Zilveren Kruis. Zij was de schakel tussen ons en de transformatietafel van Zilveren Kruis, waar alle transformatieplannen beoordeeld worden. Het was helpend dat zij ons plan in de goede context kon plaatsen aan die tafel.'

'Dokter Drenthe was een grote kartrekker voor het Drentse TransformatiePlan MGZ', vertelt Veenstra. 'Zij hadden al een goede verbinding met de VVT-partijen. Samenwerking is cruciaal om zorgtransformatie met impact te kunnen realiseren. Mijn bijdrage was te zorgen dat het transformatieplan voldeed aan de landelijke voorwaarden en compleet werd ingediend. Voor de kritieke prestatie-indicatoren, ofwel kpi’s, en de business case heb ik experts binnen Zilveren Kruis aangehaakt. Dit hielp om uiteindelijk te komen tot een goedgekeurd transformatieplan.'

Inspannings- en resultaat-kpi’s  

'Begin 2023 hadden we een snelle toets geschreven en in september is die toets gehonoreerd door de zorgverzekeraar', vertelt Ybema-Weuring. 'Dat wil zeggen dat ze het idee goed vinden en je een transformatieplan kunt schrijven. In het plan beschrijf je je ambitie, aanpak, de kpi’s en de business case. Als het totale transformatieplan akkoord is en contracten zijn getekend, krijg je een beschikking van de Nederlandse Zorgautoriteit en mag je bewijslast gaan indienen. Per gehaalde kpi krijg je een deel van het geld. Dan pas kun je alle mensen die hebben meegedacht met terugwerkende kracht betalen.

'In het transformatieplan worden zowel inspannings-kpi’s als resultaat-kpi’s vastgelegd. '70% zijn inspannings-kpi’s, zoals samenwerkingsafspraken tussen huisartsenpraktijken en specialisten ouderengeneeskunde en een voorstel voor inrichting van een behandelteam', vervolgt Ybema-Weuring. 'Bij de resultaat-kpi’s hebben we gezegd: de groei van huisartsconsulten vlakt af naar 9,7%. Deze zou 25% toenemen als we niets doen. Het aantal consulten van specialisten ouderengeneeskunde, GZ-psychologen en verpleegkundig specialisten nemen juist sterker toe, van 15% naar 34, omdat zij meer gaan doen in de eerste lijn. Dat is best spannend. We hebben nog geen data, dus weten niet of we deze kpi’s halen.'

SMART formuleren

'SMART formuleren van je kpi’s – Specifiek, Meetbaar, Haalbaar, Relevant en Tijdgebonden – is belangrijk', zegt Veenstra. 'Het is ook heel uitdagend. En hetzelfde geldt voor het maken van je business case. Je kunt bijvoorbeeld werken met een nulmeting en dan aangeven wat je in een bepaald jaar wilt bereiken. Niet elke organisatie heeft de expertise in huis om te komen tot een maatschappelijke positieve business case. Wij dragen dan als Zilveren Kruis waar mogelijk ons steentje bij.'

'Je bepaalt zelf de kpi’s, daarin hebben we niet onderhandeld', aldus Ybema-Weuring. 'Wel hebben we 'onderhandeld' over de manier waarop we ze verwoorden. Zilveren Kruis wilde een aantal keer dat we de formulering aanscherpten. Je moet zelf bedenken: wat beoog ik met het transformatieplan en hoe kan ik het zo goed mogelijk duiden? Het proces van schrijven heeft wel een jaar geduurd. Ondertussen zijn we al van start gegaan in de proeftuinen. Er was energie en we wilden verder. Iedereen heeft dat gedaan onder de belofte dat het geld later zou volgen.'

Samenhang met andere partijen 

De kpi’s in het transformatieplan zijn dus belangrijk voor de financiering. 'Maar', zegt Ybema-Weuring, 'het is ook belangrijk dat de zorg toegankelijk blijft en ouderen meer zelf oplossen met elkaar. Dat is in dit plan niet als doel geformuleerd. Toch is het nodig voor de transformatie in de zorg. Dokter Drenthe werkt nu veel meer samen met VVT-organisaties. Maar wil je echt dat de zorg anders wordt, dan heb je nog veel meer partijen nodig, zoals welzijn en gemeenten.'

Dat is ook het advies van Veenstra: 'Ga niet alleen het plan maken, maar kijk vooral in samenhang met partijen buiten je eigen organisatie hoe je de MGZ toegankelijk wilt houden. Voor goedkeuring van je transformatieplan moet je weten: waar willen we met wie naartoe en welke concrete stappen gaan we daarvoor maken. Vergeet dus niet alle partijen mee te nemen die betrokken moet worden. Denk aan de integrale aanpak.'

Doorgaan 

En dan? 'Doorgaan', zegt Ybema-Weuring. 'Altijd het maatschappelijk inhoudelijke vraagstuk en de ambitie vooropstellen. Het zal nog even duren voor de patiënt of cliënt hier zelf wat van merkt. Maar het gaat niet alleen om hen, maar ook om de professionals. We moeten zorgen dat zij goed kunnen samenwerken en hun werk met plezier blijven doen. Zo houden we de zorg toegankelijk.'

Meer weten? 

Op de webpagina van Zilveren Kruis staan links naar de IZA-partijen die gezamenlijk de landelijke voorwaarden en procedures hebben vastgesteld.