Deel deze pagina via:
Kansen voor betere infectiepreventie samen met cliënten
Gepubliceerd op: 21-09-2023
Laatst bijgewerkt op: 07-08-2025
Cliënten met een licht verstandelijke beperking (lvb) willen graag meehelpen om infectiepreventie goed te organiseren. Maar de regels zijn soms best ingewikkeld. Vaak missen deze cliënten de uitleg over hoe zij mee kunnen helpen. Bovendien zijn er ook verschillen tussen hoe begeleiders en locaties afspraken en regels uitvoeren. Lees hoe je cliënten met een lvb toch betrekt bij infectiepreventie en hygiëne.
Als je cliënten wil betrekken bij infectiepreventie, is het goed om samen met hen te bespreken hoe je dat het beste kunt doen. Dit blijkt uit onderzoek naar hoe cliënten kijken naar hygiëne en infectiepreventie. Het onderzoek is in opdracht van het Regionaal Zorgnetwerk Antibioticaresistentie Utrecht (RZN ABR Utrecht) uitgevoerd.
Hoe kun je samen met cliënten zorgen voor betere infectiepreventie?
Je kunt 3 dingen doen om samen met cliënten infectiepreventie te verbeteren.
1. Verbeter de kennis over hygiëne en infectiepreventie bij cliënten
Als je weet waarom iets belangrijk is óf je iets belangrijk vindt, zorgt dit vaak voor motivatie. Start daarom het gesprek met cliënten over hygiëne en een schone omgeving. Wat vinden zij belangrijk? En wat vind jij als begeleider belangrijk? Gebruik dit gesprek om uitleg te geven over de maatregelen rondom infectiepreventie. Waarom zijn deze belangrijk en hoe zien deze maatregelen eruit?
‘Van meerdere cliënten hebben we gehoord dat er geen instructies zijn over hoe ze moeten schoonmaken. Het geven van vaste taken en regels voor het schoonmaken is namelijk niet genoeg om bewustwording te creëren.' 'Het belang van een schone omgeving wordt pas echt duidelijk wanneer je samenwerkt en ze laat ervaren onder begeleiding wat ze moeten doen. Ook willen cliënten graag meer betrokken worden bij het opstellen van de regels, zodat hun perspectief en wensen ook gehoord worden’, vertelt Anna-Febe Hartzuiker. Ze is samen met Marleen van Gerven projectleider gehandicaptenzorg. Samen voerden zij het onderzoek uit onder cliënten.
Hoe verbeter je de kennis van cliënten over infectiepreventie?
Deze 2 tips helpen je hierbij:
- Maak samen met cliënten een simpele poster met de belangrijkste regels over goed schoonmaken. Je kunt ook werken met pictogrammen op de poster. Dit zorgt voor extra duidelijkheid.
- Stel binnen je organisatie een vragenlijst op met meerkeuzevragen over hygiëne en infectiepreventie. Bij het beantwoorden van de vragenlijst kun je samen een mooi gesprek hebben. Zo kom je te weten wat een cliënt wel weet en wat nog niet. En wat de cliënt nodig heeft.
2. Spreek 1 manier van werken met elkaar af
Cliënten en begeleiders maken vaak schoon op de manier waarop ze dat zelf thuis hebben geleerd. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld persoonlijke hygiëne, handhygiëne en bij het bereiden van eten. Zo ontstaan er veel verschillen en meningen over wat ‘schoon en hygiënisch’ is. Anna-Febe licht toe: ‘Als iedereen werkt zoals ze dat zelf het beste vinden, dan ontstaan er te veel verschillen tussen de locaties en begeleiders. En dat levert onduidelijkheid op voor cliënten. Sommige begeleiders vinden bijvoorbeeld het gebruik van mondkapjes en handschoenen onpersoonlijk. Terwijl het de cliënten juist vaak een veilig gevoel geeft.
'Het helpt daarom om samen met cliënten afspraken te maken over hoe je werkt. En waarom je zo werkt. Wanneer je de cliënten betrekt bij het maken van afspraken, dan hoor je dit soort gedachten en gevoelens en kun je dit direct in de plannen verwerken.'
3. Praat regelmatig over infectiepreventie met elkaar
'In de praktijk zien we dat infectiepreventie pas onderwerp van gesprek wordt in een situatie waar maatregelen nodig zijn. Denk bijvoorbeeld aan een besmettelijke ziekte of uitbraak,' vertelt Anna-Febe. 'Preventie gaat juist over het voorkomen van situaties waarin maatregelen nodig zijn.’
Het is makkelijker om je aan afspraken en regels te houden als je hetzelfde onderwerp steeds weer bespreekt. Je kunt infectiepreventie en schoon werken in je organisatie samen verbeteren door het er vaker over hebben. Stel elkaar vragen als:
- Hoe vinden we dat het gaat met de afspraken?
- Welke kennis over infectiepreventie ontbreekt er nog?
- Welke afspraken kunnen duidelijker?
- Wat kunnen we nog beter doen?
Wanneer kun je het over infectiepreventie hebben met je cliënten?
Goede momenten om het samen met cliënten over infectiepreventie te hebben, zijn:
- tijdens individuele begeleidingsgesprekken;
- tijdens een huiskameroverleg met de groep;
- tijdens de cliëntenraad.
Per team is het fijn om een collega te hebben die in de gaten houdt of het goed gaat met het uitvoeren van de afspraken en regels. Het liefst een medewerker met veel kennis over infectiepreventie en schoon werken. Zo iemand krijgt dan de titel: ‘aandachtfunctionaris’ of ‘taakhouder’.
Over het onderzoek van Regionaal Zorgnetwerk Antibioticaresistentie Utrecht
Het Regionaal Zorgnetwerk Antibioticaresistentie Utrecht (RZN ABR Utrecht) heeft in 2022 samen met de contactpersonen van tien verschillende organisaties in de gehandicaptenzorg de mogelijkheden geëvalueerd om zo de infectiepreventie in de sector te verbeteren. Deze organisaties zijn allemaal aangesloten bij de Vereniging Gehandicaptenzorg Utrecht (VGU).
Een van de mogelijke opties tijdens het onderzoek, was de inzet van (ervaringsdeskundige) cliënten. Daarnaast was het doel om het perspectief van cliënten over het onderwerp infectiepreventie in kaart te brengen. Er zijn 4 verkennende gesprekken gevoerd met ervaringsdeskundige cliënten met een licht verstandelijke beperking. Dat waren cliënten van Amerpoort, ’s Heeren Loo, Abrona en Humanitas. Alle deelnemers wonen in een ambulante setting of in een woonvorm met eigen appartement en gemeenschappelijke inloop. Zo kregen de onderzokers Anna-Febe Hartzuiker en Marleen van Gerven, projectleiders gehandicaptenzorg, een goed beeld op infectiepreventie, vanuit de cliënt.
Lees meer over het onderzoek van Regionaal Zorgnetwerk Antibioticaresistentie Utrecht.