‘Leg niet je eigen denkbeelden op aan een cliënt’

Bij het implementeren van de Wet zorg en dwang gaat het er uiteraard om dat zorgorganisaties werken volgens de principes en de regels van de nieuwe wet. Maar nog belangrijker is het dat zorgverleners handelen in de geest van de wet. Eén van de organisaties waar ze dit al een tijd doen is Elver. Wij spraken met persoonlijk begeleider Angelique Delleman en Wzd-medewerker Leonie Groot Zevert.

Leonie: ‘Al lang voordat de Wet zorg en dwang werd ingevoerd, waren wij bezig met het beperken van onvrijwillige zorg en het afbouwen van vrijheidsbeperkende maatregelen. Dat doe je niet zomaar, het is belangrijk dat je je cliënten goed kent. Ga dus het gesprek aan met cliënten, naasten en behandelaren, zoals pedagogen, om te kijken wat het verhaal van de cliënt is.’

Eigen regie bij cliënt houden

‘Wij hebben altijd al gekeken wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn. We willen de eigen regie zoveel mogelijk bij de cliënt houden’, vertelt Angelique. ‘Voor ons was de overgang naar de Wet zorg en dwang dan ook niet zo’n grote stap. Maar het is belangrijk dat je naast je eigen kwaliteiten ook terug kunt vallen op alle deskundigen die Elver in huis heeft. Je kunt ze erbij betrekken. Kijk samen wat er mogelijk is.’

‘Niet handelen vanuit je eigen normen’

Een voorbeeld van zo’n deskundige bij Elver is de weerbaarheidscoach. Leonie: ‘Deze coach kijkt mee en helpt begeleiders om te reflecteren op hun handelen. Wij merken nu tijdens de avondklok ook hoe het is als dingen je worden opgelegd. Dat gebeurt bij cliënten ook. Het is belangrijk om je eigen normen los te laten. Praat ook met naasten wat voor de cliënt het fijnste is. Want jouw eigen norm hoeft natuurlijk niet dé norm voor de cliënt te zijn.’ 

Bom onder regels leggen

‘Ik probeer soms echt een bommetje te leggen onder bepaalde regels. Om zo anderen aan het denken te zetten’, vertelt Leonie.  ‘Er is probeerruimte om dingen anders te doen. Zoek die ruimte ook op.’ ‘En leg niet jouw eigen denkbeelden op aan een cliënt’, voegt Angelique toe. ‘Een goed voorbeeld uit de praktijk is dat een cliënt van een zorgverlener maar een paar keer per dag iemand mag bellen. Als je dan gaat vragen waarom dit zo is, krijg je vaak terug dat de zorgverlener dat wil. Terwijl het er toch echt om gaat wat de wens van de cliënt is.’

Leonie: ‘Het loslaten van je eigen normen is soms lastig, maar je ziet dat het werkt om vanuit de cliënt te denken. Als alle begeleiders hún eigen normen als maatstaf nemen, krijg je een situatie waarin de cliënt per begeleider andere regels krijgt. Dat is niet wat je voor een cliënt wil. Blijf vanuit de cliënten denken met als doel voor de cliënt een zo gewoon mogelijk leven. 

Cliënten inspireren

‘Sta er als begeleider bij stil hoeveel je bepaald voor de cliënt’, vertelt Angelique. ‘Maar wij kunnen cliënten ook inspireren om andere keuzes te maken. Biedt alternatieven maar ga niet bij voorbaat dingen afschermen en uitsluiten. Kijk wat er past bij de cliënt en denk in mogelijkheden. Daarom werken overkoepelende groepsafspraken niet altijd. Iedere cliënt is uniek en verdient een individuele benadering.’