Het voordeel van kleinschaligheid in medisch generalistische zorg

Sander Kiès is al 25 jaar huisarts in Renkum en voert samen met collega's Hilde van der Poorte en Dorien Beijderwellen praktijk. 'Ik heb alle veranderingen in de zorg wel meegemaakt, ook de bezuinigingen op verpleeghuiszorg', vertelt hij. 'Oudere inwoners die zorg nodig hadden, dreigden buiten Renkum geplaatst te worden. Wij wilden onze oudere patiënten voor het dorp behouden. Hilde ontmoette toen iemand van Dagelijks Leven en vervolgens zijn wij gaan sparren: misschien is dit leuk voor Renkum. Het mooie van Dagelijks Leven is dat de locaties ook toegankelijk zijn voor mensen met een kleine beurs. We zeiden: "Als dit doorgaat, willen wij wel daarvan de huisarts zijn". Je moet dit niet met alle zes de huisartsen van Renkum willen doen. Dat werkt niet, het is belangrijk dat je de bewoners en het team van de locatie goed leert kennen. De andere huisartsen staan daar ook achter.'

Screening aan de voorkant

Zes jaar geleden ging het Rijnhuis open, als één van de inmiddels 103 locaties van Dagelijks Leven. Dieke Liethof startte er twee jaar geleden als locatiemanager. 'Het Rijnhuis is een kleinschalige woonvoorziening voor 22 bewoners met dementie', aldus Dieke. 'Ze wonen er zo veel mogelijk zoals thuis. Daarom gaan we, als mensen zich aanmelden, bij hen thuis kennismaken en bekijken we de medische gegevens en medicatie. Dit doe ik in eerste instantie samen met Hans Stas, eenn van de SO's van Dagelijks Leven. We willen hier de juiste populatie hebben, zodat we de bewoners de juiste zorg kunnen geven.'

'We kijken inderdaad eerst samen of een nieuwe bewoner past bij de zorg die we hier bieden', vult Hans aan. 'Als we twijfelen over het somatische deel, overleggen we met de huisarts. Sowieso hebben we vaak overleg over de bewoners. De relatie tussen huisarts, zorgteam en SO is heel belangrijk. Ik spreek uit ervaring. Voordat ik twee jaar geleden aan de slag ging bij Dagelijks Leven, werkte ik 28 jaar voor ZZG zorggroep en dan met name buiten de muren van de verpleeghuizen, in netwerken van huisartsen, wijkverpleging, apothekers, noem maar op. Ik weet dat goede zorg valt of staat met een goede samenwerking tussen zorgprofessionals.'

Betrokkenheid van SO als voorwaarde

Zo’n goede samenwerking komt niet vanzelf tot stand, afspraken zijn belangrijk. 'We hebben afgesproken dat we een keer per week spreekuur zouden draaien op de locatie', aldus Sander. 'De verpleegkundigen of locatiemanager verzamelen de vragen en die bespreken we voor. Als het nodig is, kan ik mensen hier zien. Het komt erop neer dat we hier zo’n vier tot zes consulten per week doen. Deze afspraken hebben we vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst.'

Wat de huisartsen bij de overeenkomst als voorwaarde stelden, is dat een SO verantwoordelijk zou zijn voor het gedragsgedeelte. 'Anders hadden we het niet gedaan, dan zou het te complex zijn geworden', aldus Sander. 'Het zou kwaliteiten vereisen die we niet hebben en die ik ook niet hoef. De serieuze gedragsproblematiek en de communicatie daarover leggen we bij Hans. Dat was een voorwaarde van ons: er moet een SO beschikbaar zijn, ook als we weekend- en avonddienst hebben. Die voorwaarde wordt door Hans ruimschoots ingevuld.'

Zelfstandigheid van het team

Wat ook belangrijk is in de samenwerking, is de zelfstandigheid van het team op locatie. Dieke is een van de drie verpleegkundigen en er werken vier gespecialiseerde verzorgenden psychogeriatrie. 'Verder trainen we ons team in zaken als klinisch redeneren en in een methode om informatie goed over te brengen aan een arts', vertelt Dieke. 'Verder kunnen verzorgenden tijdens de NAW-uren het triageteam van Altide bellen. Altide maakt op afstand de schifting: is het een vraag voor de huisarts of de SO.'

'De angst in het begin was dat we voor alles en niets gebeld zouden worden', vertelt Sander. 'Die angst was ongegrond. Het team doet veel zelf. Wel zijn sommige dingen spannend voor het team, ook voor de verpleegkundigen, zoals palliatieve sedatie. Dan bellen ze toch een keer extra met de huisartsenpost. Daar wil ik het team best een keer wat meer over vertellen.'

'Stepped care is belangrijk', zegt Hans. 'Door de samenstelling van het team met drie verpleegkundigen is het vaak niet nodig om er een arts bij te halen. Ze weten wel wat ze moeten doen. Wat ook helpt, is dat het team werkt met een protocol voor onbegrepen gedrag. Dat is wel de grote leidraad op de locaties van Dagelijks Leven. De mensen op de locatie zijn bekend met stappen die ze kunnen doorlopen, voordat de SO erbij komt.'

Ruimte om dingen anders te doen

Helderheid over de werkwijze heeft dus geholpen in de samenwerking. 'Maar', zegt Hans, 'houd je niet te strikt aan wat er in de overeenkomst staat. Je moet de ruimte hebben om dingen op je eigen manier te doen. Ik vind het belangrijk om op de dag dat de huisarts visite doet ook op de locatie te zijn, omdat ik dan behalve de bewoners en familieleden ook de huisarts en het zorgteam goed leer kennen. Voor hen is dat ook fijn. Ik kan zaken sneller signaleren. Als SO ben ik opgeleid om preventief en proactief te werken en niet alleen reactief. Als dat onderuitgehaald wordt, is de basis van mijn werk weg.'

'Goed contact hebben met de mensen met wie je werkt is zo belangrijk', vult Sander aan. 'Er is hier een goede structuur neergezet, iedereen kent de mensen die hier wonen. Dat is het voordeel van een kleinschalige woonvoorziening en daar moet je gebruik van maken.'