Mijn moeder wil met vakantie. Op zich niets bijzonders. Je boekt een reisje, je pakt je koffer, je brengt de sleutel bij de buren en je vertrekt. Helaas, zo eenvoudig werkt dat bij haar niet meer. Mijn moeder heeft dementie en woont nu ruim een jaar in een verpleeghuis. Dat betekent onherroepelijk dat ze een deel van haar eigen regie kwijtraakt. Maar hoe groot mag dat deel zijn en hoe zorgen we ervoor dat de keuzes die we maken ook haar keuzes zijn?
Persoonsgerichte zorg
Voor mij is de kern van persoonsgerichte zorg dat zorgverleners iemand niet alleen als patiënt maar als mens benaderen. Niet de ziekte staat voorop, maar het zo goed mogelijk blijven functioneren. In de zorg voor chronisch zieken is dat al geen gemakkelijke opgave. Nog moeilijker is dat bij mensen van wie ook de cognitieve vermogens afnemen. Dan hebben hulpverleners en familie nog meer de neiging om wensen in te vullen en problemen op te lossen. Ik zie dat ook bij mijn moeder gebeuren.
Eigen regie behouden
Zorgverleners praten al snel over haar in plaats van met haar. Mijn moeder wordt daar erg opstandig van. Ze hecht nog meer dan anders aan eigen regie, terwijl het steeds moeilijker wordt om dat te overzien. Ze is dan wel dementerend, dat betekent niet dat ze niet meer kan aangeven wat ze wenst en voelt. Ook ik maak me schuldig aan dit ‘invullen’. Ik zie immers bij mijn moeder gebeuren waar ik zelf het meest bang voor ben: verlies van controle, cognitieve achteruitgang en groeiende afhankelijkheid. ‘Het zal wel niet goed met haar gaan’, denk ik dan al snel.
Spinnenweb voor Positieve gezondheid
Maar hoe weten we wat mijn moeder belangrijk vindt? Van haar zorgplan word ik niet veel wijzer. Dat beperkt zich vooral tot mededelingen als ‘mevrouw heeft niet geslapen vannacht’. Ik wil weten hoe ze zich echt voelt. Ik besluit het over een andere boeg te gooien. Samen met haar vul ik het ‘Spinnenweb voor Positieve Gezondheid' in. Dit model van Machteld Huber bestaat uit 6 pijlers en richt zich op mogelijkheden, dingen die de kwaliteit van leven bepalen.
Hoge score
Tot mijn verbazing scoort mijn moeder veel hoger dan ik had verwacht. Er komt heel andere informatie uit dan in het zorgplan. Alsof het over 2 verschillende mensen gaat. Geluk, emoties, van betekenis kunnen zijn voor de ander en lekker in je vel zitten, daar zou een zorgplan over moeten gaan. Niet over paracetamol of slecht slapen. En mijn moeder? Die gaat met vakantie, alsof er niets aan de hand is. Ze praat erover met anderen. Ze doet mee.
Lees het complete artikel Persoonsgerichte zorg, juist bij dementie. Dit artikel verscheen eerder in het blad Bijblijven, het nascholingstijdschrift voor huisartsen.
Meer informatie over persoonsgerichte zorg