Goed voorbereid op de toekomst? Gebruik ons ToekomstKompas

‘Het ToekomstKompas ondersteunt bij strategisch denken en helpt de langdurige zorg om toekomstbestendig te worden’, zegt Bart van Mierlo, senior-adviseur innoveren en (proces)verbeteren bij Vilans. ‘Redeneren vanuit de toekomst helpt namelijk om tot andere oplossingen te komen voor huidige vraagstukken in de zorg. Het voorkomt dat je als organisatie “meer van hetzelfde gaat doen”.’

‘Het strategisch toekomstdenken is een vakgebied in opkomst, maar wordt door zorgaanbieders in de langdurige zorg nog niet veel gebruikt’, zegt expert transitiedenken binnen Vilans, Saartje Sondeijker. ‘En dat terwijl juist de langdurige zorg hier veel baat bij kan hebben. De uitdagingen in de zorg en het sociaal domein kunnen niet opgelost worden met de manier van denken waarin we ons huidige zorgsysteem lang geleden hebben opgebouwd. Het personeelstekort, tekort aan mantelzorgers en de stijgende zorguitgaven zijn vooral ontwikkelingen die vragen om andere manieren van denken en werken.’

Het stellen van de juiste vragen

In het ToekomstKompas staan dan ook concrete stappen, keuzes en werkvormen die helpen bij het ontwerp van een strategisch toekomsttraject. Van Mierlo: ‘Je wilt bijvoorbeeld als zorgorganisatie met technologie aan de slag. Wanneer je uitgaat van de huidige situatie, kom je alleen op andere technologieën uit dan wanneer je een toekomstige situatie als startpunt neemt. Daarom helpen vragen als: Wie is over 10 jaar je doelgroep? Welke zorgvragen en behoeftes hebben zij? Met welke technologische ontwikkelingen moeten we rekening houden? En hoe kijken we over 10 jaar tegen vrijheidsbeperkende maatregelen en technologie aan?’

Onderbouwde keuzes 

Van Mierlo: ‘Dit zijn vragen die ook aan bod kunnen komen in de voor iedereen bekende trendrapporten en scenario’s. Die zijn inspirerend, maar de vraag blijft dan wel openstaan in hoe nu verder. Bij gebruik van het ToekomstKompas zijn trends en scenario’s dan ook onderdeel van een proces dat je op weg helpt naar concrete innovaties. Een exacte voorspelling van de toekomst is uiteraard niet mogelijk, maar door een gestructureerde werkwijze is het wel haalbaar om tot onderbouwde keuzes te komen.’

Resultaat van eerste verkenning 

Het ToekomstKompas is het resultaat van een verkenning naar hoe strategisch toekomstdenken voor de langdurige zorg kan werken. Van Mierlo: ‘Deze verkenning hebben we uitgevoerd onder begeleiding van experts van FutureConsult, samen met 2 bestuurders en 3 innovatiemanagers. We hebben het toekomstdenken voor de langdurige zorg getest, verfijnd en geconcretiseerd. We beschouwen deze verkenning dan ook als een mooie, eerste stap in een continu proces en willen het ToekomstKompas blijven verrijken met nieuwe werkvormen en inzichten.’

De stappen van het ToekomstKompas

Van Mierlo: ‘Goed om te weten is dat de stappen van het ToekomstKompas niet in beton gegoten zijn. Afhankelijk van je situatie, kun je ze ook aanpassen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat jouw organisatie al scenario’s heeft liggen waardoor je stappen kunt overslaan. Ook maakt het uit welk jaartal je als uitgangspunt neemt en welke rol de doelgroep in het traject heeft. Het werkt dan ook goed om het ToekomstKompas op maat voor jouw organisatie in te zetten.’ De volgende stappen komen aan bod:

• Stap 0: Het traject ontwerpen – hierdoor beïnvloedt jouw organisatie de uitkomst met slimme keuzes aan de voorkant.
• Stap 1: Reframen: omdenken van aannames – om tot een nieuw denkkader te komen.
• Stap 2: Toekomst(en) maken – hoe zou de toekomst er uit kunnen zien?
• Stap 3: Signalen van verandering verzamelen – werken aan de wegwijzers voor de toekomst.
• Stap 4: Focuspunten van innovatie bepalen – het duiden van de belangrijkste ontwikkelrichtingen.
• Stap 5: Catalogus van innovaties ontwikkelen – selecteren van ideeën met hoge impact en slaagkans.
• Stap 6: Maatschappelijke businesscases maken – innovaties uitwerken.

Meer weten?

Download dan het ToekomstKompas of bekijk deze twee webinars van Waardigheid en trots die gaan over het opstellen van een toekomstvisie:

• Webinar 'hoe gaan we het morgen anders doen dan vandaag'
• Webinar 'verschralen of vernieuwen toekomst ouderenzorg'