Hoe je een goed leerklimaat creëert

Wat is nodig om een goed leerklimaat te creëren binnen zorgorganisaties in de ouderenzorg? En hoe ontwikkel en behoud je een cultuur waarin continu wordt gewerkt aan kwaliteitsverbetering? Deze vragen hebben veel zorgorganisaties, zo bleek uit een onderzoek van Vilans naar kennisvragen in de langdurige zorg. Wat zijn knelpunten? Welke kennis is al beschikbaar? En wat zou moeten worden onderzocht? 

Vilans bracht bovenstaande in kaart in de publicatie ‘Leren en verbeteren in de ouderenzorg’. In drie artikelen vatten wij de uitkomsten samen. In dit derde deel staat centraal hoe je komt tot een stimulerende leeromgeving.

Knelpunten

• Zorgmedewerkers beheersen vaak onvoldoende competenties om leren, reflecteren en verbeteren binnen het zorgteam te agenderen en te stimuleren.
• Een cultuur waarin fouten maken en laten zien wat je weet of kan, wordt niet altijd gewaardeerd.
• De nadruk van veel leerinterventies ligt op wat níet goed gaat in plaats van op wat er wél goed gaat. 
• Gebrek aan een duidelijke visie op leren en kennisdelen binnen de organisatie.
• Zorgorganisaties richten zich met name op het vergroten van vakinhoudelijke kennis, in plaats van op het leren hóe te leren. Essentiële activiteiten als reflecteren, feedback geven en vragen stellen, krijgen geen structurele aandacht.
• Aandacht voor duurzaam kennisdelen ontbreekt vaak: men stapt te snel over naar een volgende interventie of verbeterproject. 

Kennisproducten: welke kennis is al beschikbaar?

• Zicht en grip op lerend vermogen (2018, Zorgessentie). Methode (pilot) voor zorgorganisaties om zicht en grip te krijgen op lerend vermogen. In te zetten voor bijvoorbeeld het in kaart brengen van de stand van zaken van het lerend vermogen van de organisatie, en het blootleggen van ontwikkelpunten op individueel, team- en organisatieniveau.
• Tiptoolbox (2017, Maastricht University/Academische Werkplaats Ouderenzorg Zuid-Limburg). Strategieën voor succesvolle implementatie van zorginnovaties. Verpleegkundigen en andere zorgmedewerkers leren aan de hand van zes stappen een implementatieplan op te stellen.

Kennishiaten: wat kan nog verder worden onderzocht?

• Hoe kun je Ingesleten routines doorbreken en creativiteit en sociale innovatie stimuleren?
• Welk effect hebben initiatieven om een leercultuur te creëren waarin zorgmedewerkers zich veilig voelen om fouten te maken, te experimenteren en mislukkingen te delen en welke zijn het meest kansrijk?
• Verschillende leernetwerken die praktijk, onderzoek en onderwijs verbinden, laten zien dat die verbinding de leercultuur bevordert. Hoe kun je deze samenwerking meer interdisciplinair organiseren en tot standaard maken voor het leren en verbeteren? 

Meer informatie

• Bekijk het hele rapport. De verdieping heeft onder andere tot doel onderzoekers en praktijk aan te zetten tot het samen verrichten van verder onderzoek.
• Download ook het volledige overzicht van kennisproducten over leren en verbeteren in zorgorganisaties.
• Dit is het derde deel van een serie. Eerder verschenen de artikelen: Leerbehoeften zorgmedewerkers ouderenzorg in kaart gebracht en Hoe maak je leren integraal onderdeel van werken?

Aan het onderzoek werkten onder meer mee: Robbert Gobbens (Hogeschool Inholland en Zonnehuisgroep Amstelland), Marco Mazereeuw (NHL Stenden Hogeschool en Friesland College), Marc van der Meer (Tilburg Law School en CAOP), Judith Meijers (Universiteit van Maastricht, Zuyderland Care, AWO Zuid-Limburg), Marjon van Rijn (UNO Amsterdam en Hogeschool Amsterdam), Irene Muller-Schoof (Academische Werkplaats Ouderen Tranzo, Tilburg University ) en diverse experts van Vilans.