Monitor helpt om zorg persoonsgerichter te maken
Wat hebben mensen met een ziekte of aandoening nodig om zoveel mogelijk het leven te leiden dat zij wensen? Dat is waar het om draait bij persoonsgerichte zorg. Niet de ziekte staat centraal, wel de persoon. Maar hoe meet je dat? Hoe weet je of de zorg die je biedt ook werkelijk persoonsgericht is? CIHN, een organisatie voor integrale huisartsenzorg in Nijmegen, gebruikte daarvoor onze monitor persoonsgerichte zorg.
Mayke van der Hoff is beleidsmedewerker bij CIHN in Nijmegen, een organisatie waar 2 huisartsenposten en de zorggroep OCE Nijmegen bij zijn aangesloten. CIHN ondersteunt hen met zorgprogramma’s voor chronisch zieke mensen. Van der Hoff: ‘We proberen al sinds 2012 persoonsgerichter te werken. We ontwikkelden een persoonlijk zorgplan en organiseerden trainingen motiverende gespreksvoering. Maar we ontdekten dat dat niet voldoende was als je mensen echt wilt laten meebeslissen. Dus pakten we het breder aan. Onze leidraad was 'Het huis van persoonsgerichte zorg'. De monitor paste daar heel mooi bij.’
Ontwikkeld en getest in proeftuinen
Wij ontwikkelden de monitor in 4 proeftuinen door cliënten, verwanten en zorgverleners te vragen wat zij belangrijk vinden in de zorg en ondersteuning. 5 thema’s sprongen eruit:
- De zorgverlener geeft duidelijke informatie over de ziekte en de mogelijke zorg en ondersteuning.
- De zorgverlener toont respect en begrip voor de besluiten van de cliënt en sluit daarop aan.
- De cliënt bepaalt zoveel mogelijk zelf, ook als dat iets anders is dan wat de zorgverlener zou doen.
- De zorgverlener heeft niet alleen aandacht voor de aandoening, beperking of ziekte, maar voor de persoon als geheel: hij kijkt levensbreed.
- De zorgverlener is professioneel zodat de cliënt kan vertrouwen op zijn advies of oordeel.
Zelf je situatie veranderen
Bij elk thema beantwoordt de geïnterviewde vragen als: hoe ervaar je dit, wat gaat goed en wat kan beter? Jan van Herpen is huisarts in Druten bij een van de groepspraktijken die bij zorggroep OCE zijn aangesloten. Hij werkte met de monitor. Van Herpen: ‘Er zit veel meer power in mensen dan we ons realiseren. Daar moet de focus liggen: wat kun je zelf en waar heb je hulp bij nodig? In de opleiding leer je wel dat de verantwoordelijkheid zoveel mogelijk bij de mensen zelf moet liggen, maar gaandeweg verwatert dat toch weer. Zorgprofessionals willen zó graag zorgen. Terwijl het zo fijn is om zelf iets te kunnen doen aan je situatie. Dat vindt toch iedereen?’
Onze reflex is niet altijd de beste oplossing
Het is de bedoeling dat de monitor wordt afgenomen bij 10 zorgverleners, 10 patiënten en 10 naasten uit een praktijk. Omdat het om een pilot met een beperkte duur ging, is dat niet helemaal gelukt. ‘In Druten deden 2 zorgverleners, 6 patiënten en 4 naasten mee’, zegt Van der Hoff. ‘Toch heeft het veel opgeleverd. Patiënten blijken hele andere dingen belangrijk te vinden dan zorgverleners. Wij willen de zorg verbeteren door trainingen en betere instrumenten, maar patiënten hebben vooral behoefte aan aandacht en persoonlijk contact. Ze willen bijvoorbeeld dat de huisarts wat vaker langskomt. Je kunt dan ook eerst kijken welke behoefte daaronder ligt. Door wat vaker te vragen wat iemand nodig heeft en wat hij of zij van ons verwacht. De reflex waar wij in schieten hoeft niet altijd de oplossing te zijn.’
Luisteren en verwonderen
‘Toen we begonnen had ik erg de neiging de opmerkingen als kritiek te zien’, zegt Van Herpen. ‘Ik kreeg bijvoorbeeld te horen dat mijn spreekuur vaak uitloopt. Mijn reactie: dat hoort nou eenmaal bij mij en ik kan dat moeilijk veranderen. Maar de begeleider van Vilans gaf aan dat mensen daar misschien iets heel anders mee willen zeggen. Bijvoorbeeld dat ze voldoende tijd en oprechte aandacht willen. Vraag eerst eens wat ze precies bedoelen, was het advies. Geef niet meteen antwoord, ga niet meteen harder werken, maar luister en laat de verwondering toe. Wat de monitor vooral krachtig maakt? De open vraagstelling. Bij andere enquêtes zijn de vragen vaak inkoppertjes, nu worden mensen gedwongen zelf na te denken en uitgedaagd niet alleen positieve antwoorden te geven. De monitor gaat dieper in op de materie.’
Zelf keuzes maken
CIHN wil de monitor dit jaar bij nog 2 huisartsenpraktijken inzetten. Daarna gaan zij zich bezinnen op vervolgstappen die natuurlijk afhangen van de resultaten. Van der Hoff: ‘Onze belangrijkste doelen: de kwaliteit van leven van de patiënten verbeteren én het werkplezier van de zorgverleners vergroten. Daar werken we ook in de andere projecten aan. Eind dit jaar willen we dat evalueren.’ Voor Van Herpen heeft de monitor nu al veel opgeleverd. ‘Ik probeer iedere dag minimaal een patiënt op een andere manier te benaderen. Ik vraag vaker wat mensen gelukkig maakt en waar ze blij van worden. Ik deel mijn kennis, maar laat de keuzes meer bij de patiënt. Ook als dat niet direct mijn keuzes zijn.’
Lees meer over persoonsgerichte zorg
- Hoe persoonsgericht is uw organisatie?
- Bekijk Tips voor het geven van persoonsgerichte zorg
- Lees ook 5 opbrengsten van persoonsgerichte zorg
De stappen van de monitor op een rij
- Praktijk selecteert 10 patiënten, 10 familieleden (van patiënten) en 10 zorgverleners.
- Vilans voert de 30 gesprekken en verwerkt de gegevens digitaal.
- Vilans analyseert deze gegevens en verwerkt deze tot een adviesrapport.
- Vilans houdt een gesprek met een aantal medewerkers van de betreffende organisatie en bespreekt wat de resultaten voor hen betekenen én wat ze ermee kunnen.
- Waar gewenst start een vervolggesprek.
Deel deze pagina via:
