Terugblik International Forum 2025 – Samen leren, samen verbeteren

Leiderschap en systeemverandering: inzichten van Mirella Minkman

Tijdens haar masterclass 'Advancing population health: collective leadership and quality improvement in action' ging bestuursvoorzitter Mirella Minkman in op de diepere lagen van zorgverandering. Zij legde uit dat duurzame transformatie niet alleen vraagt om nieuwe werkprocessen en beleid, maar ook om het veranderen van onderliggende denkkaders en machtsverhoudingen.

Drie internationale praktijkverhalen werden geanalyseerd met het ‘Six conditions of system change’-model van Peter Senge, wat nieuwe mogelijkheden voor systeemverandering liet zien.

Co-creatie met gemeenschappen: het perspectief van Frans van Zoest

Vilans-expert Frans van Zoest begeleidde samen met Kirsten van Spronsen (NLZVE) een sessie over co-productie met burgerinitiatieven. Hij observeerde dat bestuurders zich vaak alleen voelen in hun rol om op dit terrein stappen te zetten, en dat onderlinge steun essentieel is om lef te tonen in leiderschap.

Een belangrijk thema was de noodzaak om dichter bij bewoners te komen. Veel benaderingen blijven te afstandelijk. Echt leiderschap betekent je verplaatsen in de leefwereld van mensen – niet alleen luisteren, maar naast hen staan. Zoals Kirsten het mooi verwoordde: 'Ga naar hun feestjes en nodig ze niet steeds uit op die van jou.'

Frans benadrukt dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan. Een wijkbezoek helpt, maar vraagt ook dat je je professionele reflexen loslaat. De stap van raadplegen naar co-creëren is geen kwestie van methodiek, maar vooral van houding.

Frans vat zijn belangrijkste leerpunten samen:

Excursie Kempenhaeghe: ervaringsleren en technologie in inclusieve woonwijk

De excursies begonnen met een ‘walk-in and reception’ waarbij deelnemers werden ontvangen met koffie en thee bij Vilans, gevolgd door een uitleg en overzicht van het gezondheidssysteem en de missie van Vilans. Daarna vertrokken de groepen naar de inclusieve wijk Kloostervelden in Sterksel, waar ze een indringend beeld kregen van wonen met complexe epilepsie en meervoudige beperkingen. Bewoner Roland Lahaye deelde zijn persoonlijke verhaal, waarin hij vertelde over zijn leven met complexe epilepsie en de uitdagingen die daarbij horen. Zijn openheid gaf deelnemers waardevol inzicht in het belang van zelfregie en het vinden van zingeving, ook wanneer het leven niet volgens plan verloopt.

Via ervaringsleren – met zintuiglijke oefeningen geleid door Mandy Saes en Inge Botteram van Kempenhaeghe – voelden deelnemers wat het betekent om patiënt te zijn. De Vlaamse deelnemer Koen D’hoore: 'Door de oefeningen voelde ik wat het betekent om patiënt te zijn. Dat verandert je blik.'

Technologische innovaties zoals de Social Robot Ivy, NightWatch en slim incontinentiemateriaal werden gepresenteerd door Wouter Vos van Vilans als concrete voorbeelden van zorg die veiligheid, comfort en zelfstandigheid verhoogt.

Liv inn en Oost voor Elkaar: samen leven en zorgen

Tijdens het Forum organiseerde Vilans ook bezoeken aan twee andere zorginitiatieven: Liv inn Hilversum en Oost voor Elkaar Utrecht Oost.

Liv inn is een woonconcept waar ouderen zelf de regie hebben binnen een warme, levendige gemeenschap. Deelnemers waren onder de indruk van de lichte, open sfeer en stelden vragen over verbondenheid, betekenis en betaalbaarheid.

Oost voor Elkaar in Utrecht Oost laat zien hoe wijkzorg groeit vanuit samenwerking tussen bewoners, vrijwilligers en professionals. Meer dan 100 activiteiten zorgen voor verbinding en ontlasting van de formele zorg.

Een deelnemer uit het Verenigd Koninkrijk zei: 'Bij ons is het vaak competitie, hier juist die vanzelfsprekende bereidheid om iets voor een ander te doen.'

Posterexpositie: Waardigheid en trots op locatie (WOL)

Ook was er een posterexpositie op het congres, waaraan Vilans deelnam. Hier presenteerde Bellis van den Berg (Vilans) de resultaten van het programma Waardigheid en trots op locatie. Met de kwaliteitsscan brachten we de zorgkwaliteit en randvoorwaarden op verschillende momenten in kaart. De inzet van coaches bleek effectief: bij de eindscan waren de uitkomsten significant beter, vooral op randvoorwaardelijke thema’s.

De analyse toont aan dat deze randvoorwaarden essentieel zijn voor goede zorg. De resultaten zijn gepubliceerd in BMC Health Services Research (zie QR-code op poster, die je kan downloaden op deze pagina).

Hoewel verpleeghuiszorg weinig aandacht kreeg op het congres, was er toch interesse in kennisdeling. Zo benaderde een verpleeghuisdirecteur uit Aruba Bellis van den Berg voor meer informatie en samenwerking.

Samen vooruit

Het International Forum bood een waardevolle kans om met zorgprofessionals, onderzoekers en beleidsmakers uit de hele wereld kennis en inspiratie te delen. De bijdragen van Vilans onderstreepten de kracht van samenwerking en leren over de grenzen heen. We kijken terug op een geslaagde week – en kijken uit naar de volgende stap.