Interview - Meer vrijheid voor cliënten dankzij dynamische leefcirkels

In het project FreeWalker werkt Vilans samen met Nederlandse en Europese partners aan flexibele en praktische inzet van leefcirkels. Vilans-adviseur Henk Herman Nap: ‘Voor oktober willen we een eerste versie klaar hebben die we vervolgens gaan testen in Nederland, Zwitserland en Oostenrijk.’

Momenteel gebruiken zorgorganisaties al leefcirkels binnen de gebouwen en GPS-tracking buiten. ‘Dat levert al veel vrijheid op voor onze cliënten,’ zegt Matthieu Arendse, innovatieadviseur bij tanteLouise. ‘Nu loopt de leefcirkel alleen bij ons tot aan de voordeur. Als ouderen naar buiten willen, kunnen we hen wel volgen met GPS-techniek, maar krijgen cliënten bijvoorbeeld geen melding wanneer ze buiten de voor hen gebruikelijke route komen. Met dynamische leefcirkels die we nu ontwikkelen, kan dat wél.’

Wat zijn dynamische leefcirkels precies?

Co-creatie voor echte meerwaarde

Vilans regelt in Nederland de co-creatiesessies, de evaluatie en de uitvoering van het onderzoek. TanteLouise is als zorgorganisatie betrokken bij het co-creatieproces. In 3 bijeenkomsten dachten mantelzorgers en zorgprofessionals mee over waar de technologie aan moest voldoen. Arendse: ‘Sommige mensen vinden dat zorgorganisaties zich alleen met de uitvoering van zorg moeten bezighouden. Maar op het moment dat een zorgorganisatie zelf betrokken is bij ontwikkeling en innovatie, kan die er ook echt voor zorgen dat de technologie meerwaarde heeft. Het voorkomt dat ontwikkelde technologieën onbenut op de plank blijven liggen.’

Realiteit van de praktijk

Co-creatie is verder belangrijk om aan te kunnen sluiten bij wat er nog meer speelt in een zorgorganisatie. Arendse: ‘Als de FreeWalker-notificatie straks als enige melding binnenkomt op de smartphone van een zorgprofessional werkt dat natuurlijk prima. Maar een zorgmedewerker heeft meer te doen. En wanneer een zorgprofessional daarnaast nog eens 20 meldingen van andere digitale toepassingen binnenkrijgt, moet je daar goed op in weten te spelen. Door co-creatie sluit je beter aan bij die realiteit van de praktijk.’

Online portal

Arendse noemt nog een ander belangrijk opgedaan inzicht. ‘Tijdens de co-creatiesessies hebben zorgprofessionals aangegeven dat het lastig kan zijn om met dynamische leefcirkels te werken wanneer je meerdere ouderen tegelijkertijd in de gaten moet houden.’ Nap: ‘Als samenwerkingsverband ontwikkelen we momenteel dan ook een online portal die tegemoetkomt aan deze behoefte.’

Uitproberen bij mensen met dementie

De dynamische leefcirkels kunnen straks worden ingezet bij ouderen in een verpleeghuis en thuiswonende ouderen. Nap: ‘Vanaf maart 2020 gaan we de leefcirkels dan ook testen bij mensen met dementie. Dat gebeurt in Nederland, Oostenrijk en Zwitserland. We gaan kijken in hoeverre FreeWalker hun leefwereld vergroot. En in hoeverre dit ook echt een gunstige invloed op de kwaliteit van hun leven heeft.’

Nog een uitdaging

Arendse: ‘Bij ons wordt FreeWalker binnen de intramurale setting getest. Bij een zorgorganisatie in Oostenrijk gebeurt dat in een extramurale setting. Het is voor ons best nog wel een uitdaging om hiervoor de juiste mensen te selecteren. Als mensen worden opgenomen, bevinden ze zich in een wat verder gevorderd stadium van dementie. De testen zullen uitwijzen welke deelnemer voldoende in staat is om uit te drukken wat hij echt vindt.’

Internationale kennis

Ondanks dat er nog wel een weg te gaan is, heeft FreeWalker al veel opgeleverd. ‘De internationale samenwerking heeft ons daarbij goed geholpen,’ benadrukt Nap. ‘Zo was er kennis nodig van een lerend systeem die niet in Nederland beschikbaar was. Door samen te werken met Zwitserland en Oostenrijk ontwikkelen we een technologie die straks ook daar kan worden gebruikt. FreeWalker is straks geschikt voor zowel stedelijk als bergachtig gebied.’

Kritisch op meerwaarde blijven

‘Voordeel van internationale samenwerking is inderdaad het optimaal benutten van kennis,’ zegt Arendse. ‘Toch is het belangrijk dat we kritisch blijven op de meerwaarde. Soms kunnen de afstand en de cultuurverschillen ook een drempel zijn. Dat vraagt om regelmatig afwegen of er voldoende voordeel is om die verschillen te overbruggen. Het is niet voor alle elementen noodzakelijk om samen met elkaar op te trekken.’