5 onderbouwde aanpakken die mantelzorgers ondersteunen
Gepubliceerd op: 05-11-2025
Als het gaat om methoden en aanpakken (interventies) die mantelzorgers ondersteunen is er al veel uitgeprobeerd en bekend. Daarom is het belangrijk om vooral gebruik te maken van een interventie die aantoonbaar werkt. Of in ieder geval gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek en goed uitvoerbaar is in de praktijk. Speciaal voor de Dag van de Mantelzorg zetten we er 5 voor je op een rijtje.
Een erkende interventie is een planmatige aanpak met een duidelijk doel. De aanpak is goed uitgewerkt, getoetst in de praktijk en onafhankelijk beoordeeld. In dit geval door de Erkenningscommissie Langdurige Ouderenzorg. Deze commissie wordt mogelijk gemaakt door Vilans. In de Databank erkende interventies kun je kiezen uit interventies die goed uitvoerbaar, onderbouwd en onderzocht zijn. Sommige interventies richten zich op het voorkomen van problemen. Anderen op het aanpakken van problemen.
5 onderbouwde aanpakken om mantelzorgers te ondersteunen
1. Het Familiegesprek
Het Familiegesprek kan worden ingezet bij cliënten in intensieve en langdurige zorgsituaties. Waarin sprake is van (dreigende) overbelasting van de mantelzorger. Of bijvoorbeeld in situaties waarin familierelaties verstoord raken door de zorgsituatie. De aanpak bestaat als eerste uit het samenbrengen van de cliënt en zijn of haar familie aan de gesprekstafel. Daarna wordt het ‘goede’ gesprek gevoerd. Het gesprek heeft een logische opbouw en verloopt volgens een aantal vaste onderdelen met bijbehorende gesprekstechnieken. Deze interventie van Hanzehogeschool Groningen is erkend met ‘goede aanwijzingen voor effectiviteit’.
Bekijk de interventie Het Familiegesprek op de website van Databank erkende interventies
2. OOG-methodiek
De OOG-methodiek ondersteunt professionals die werken met thuiswonende mensen met dementie en een migratieachtergrond. De interventie helpt om beter samen te werken met mantelzorgers om zo crisissituaties te voorkomen. De methodiek geeft handvatten om mensen met dementie en een migratieachtergrond bij onbegrepen gedrag te begeleiden. Het gaat hierbij ook om de begeleiding van de mantelzorger. De methodiek bestaat uit het methodisch toepassen van cultuursensitief omgaan met onbegrepen gedrag. Deze interventie van Hogeschool Windesheim is erkend met goede aanwijzingen voor effectiviteit.
Bekijk de interventie OOG-methodiek op de website van Databank erkende interventies
3. Langer thuis door Ontmoetingscentra
Ontmoetingscentra richten zich op mantelzorgers en mensen met een lichte tot matige ernstige vorm van dementie. Een klein vast team van professionals en vrijwilligers biedt op tijd begeleiding en ondersteuning bij het omgaan met de gevolgen van dementie. Op een laagdrempelige, sociaal geïntegreerde plek in de wijk. Dit voorkomt overbelasting bij mantelzorgers en maakt dat mensen langer thuis kunnen wonen. Als het Ontmoetingscentrum geïntegreerd wordt in een buurt- of ouderencentrum is een bijkomend voordeel dat er contacten ontstaan met buurtbewoners. Er zijn er inmiddels ruim 200 in Nederland. Deze interventie van Amsterdam Universitair Medische Centra (UMC) is erkend met ‘sterke aanwijzingen voor effectiviteit’.
Bekijk de interventie Ontmoetingscentra op de website van Databank erkende interventies
Niveaus van erkenning uitgelegd
- Goed onderbouwd: de aanpak van de interventie is duidelijk beschreven. Ook is de aanpak goed uitvoerbaar en gebaseerd op praktijkervaringen. Er wordt uitgelegd waarom de aanpak waarschijnlijk werkt. Hierbij is gebruik gemaakt van wetenschappelijke theorieën en onderzoek.
- Aanwijzingen voor effectiviteit: de aanpak van de interventie is duidelijk beschreven en onderbouwd. Ook is de aanpak goed uitvoerbaar en gebaseerd op praktijkervaringen. Uit onderzoek blijkt dat de interventie effectief is. Effectiviteit kan in verschillende mate zijn toegekend (eerste, goede of sterke aanwijzingen).
4. Pakket Interactie met Naasten op Maat (PINM)
Het Pakket Interactie met Naasten op Maat (PINM) verbetert het psychosociaal welbevinden van naasten. Door de stappen van de interventie te doorlopen verbetert indirect ook de relatie met de cliënt. Het Pakket Interactie met Naasten op Maat (PINM) is ontwikkeld voor verpleegkundigen in de geestelijke gezondheidszorg, maar wordt ook ingezet voor naasten van mensen met dementie. De aanpak bestaat uit het voeren van gesprekken door de professional. PINM bestaat uit 3 stappen:
- het vaststellen van de concrete behoefte aan ondersteuning
- het voeren van ondersteunende gesprekken met de gegeven methodieken
- de samenvatting over wat is bereikt en over hoe verder (3).
Deze interventie van iThinks Learning is erkend met goede aanwijzingen voor effectiviteit.
Bekijk de interventie PINM op de website van Databank erkende interventies
5. Partner in Balans
Partner in Balans is een eHealth-interventie die zich richt op het aanleren van zelfmanagementvaardigheden om overbelasting voor mantelzorgers van mensen met dementie in een vroeg stadium te voorkomen. Partner in Balans combineert face-to-face coaching met op maat gemaakte thematische online modules. Gedurende het 8-weekse programma worden deelnemers begeleid door een coach. Dit kan een casemanager, psycholoog of andere zorgprofessional zijn. De cursus begint met een persoonlijk intakegesprek. Daarna worden in overleg met de coach 4 modules gekozen die aansluiten bij de persoonlijke behoeften. Elke module bestaat uit een inleidende video, toelichting, opdracht en een 5-stappenplan. Deelnemers kunnen de coach raadplegen en ontvangen feedback op de opdrachten. Deze interventie van Maastricht University/Alzheimer Centrum Limburg is erkend met goede aanwijzingen voor effectiviteit.
Bekijk de interventie Partner in Balans op de website van Databank erkende interventies