Passende zorg: Blijf afstemmen op individuele behoeften

Passende zorg is een term die nu veel voorbij komt. In alle sectoren van de zorg wordt er gesproken over passende zorg, zowel in de curatieve zorg als de langdurige zorg, waar de gehandicaptenzorg ook onder valt. Passende zorg is namelijk het uitgangspunt van het Integraal Zorgakkoord. Maar wat is eigenlijk passende zorg? Hanneke Lugtenberg, coördinerend begeleider bij Stichting Pim en ambassadeur voor de gehandicaptenzorg, deelt haar visie.

Het is tien voor half vier. Om half vier is dagbesteding klaar en er is nog genoeg te doen. Een van de jongeren is beweeglijk en zit vol energie, hij vindt het dan altijd erg fijn als hij deze energie kwijt kan. Maar hij is ernstig meervoudig beperkt, zit in een rolstoel en heeft bij alles in zijn leven hulp nodig. Ondanks het werk dat er nog ligt besluit ik om lopend met hem naar de woning te gaan, zodat hij zijn energie kwijt kan, in beweging is en we de dag gezellig samen afsluiten.

Als ik als coördinerend begeleider aan het woord passende zorg denk, dan denk ik aan dit soort momenten in mijn werk. De momenten waarop ik per individu kan kijken wat iemand op dat specifieke moment nodig heeft. De momenten waarin ik zorg op maat kan bieden. De momenten waarop ik de zorg echt af kan stemmen op de behoefte van de cliënt. Om deze zorg te kunnen bieden zijn er in mijn ogen verschillende factoren die hierin meespelen; de tijd en aandacht hebben om deze zorg te kunnen verlenen, maar ook voldoende kennis hebben om te weten wat passende zorg is.

Conny Helder heeft recent haar visie op passende zorg in de langdurige zorg gedeeld, waarbij passende zorg onder andere wordt beschreven als bewezen effectieve zorg. Waarbij we alleen nog datgene doen wat werkt.

En deze zin maakt mij een beetje huiverig, want hij kan twee kanten op werken. Enerzijds kan het gaan om het faciliteren van kennis, zodat medewerkers op basis hiervan keuzes kunnen maken in de zorg die ze verlenen. Anderzijds kan het gaan over verantwoording van de zorg die geleverd wordt en we alleen nog zorg mogen verlenen die we als professionals goed kunnen verantwoorden. Maar de gehandicaptenzorg gaat niet alleen maar over evidence based zorg. Het is zoveel meer dan dat. Het gaat ook over een zinvolle invulling geven aan het leven en het gaat over het voldoen aan de menselijke basisbehoeften.

Ik moet hierbij denken aan de keren dat ik samen met een jonge dame op de bank doorbreng. Het is voor haar soms lastig om te drinken als we met de groep aan tafel zitten. De gezelligheid brengt namelijk ook veel prikkels met zich mee en dit maakt het voor haar lastig om te kunnen drinken. Wanneer we echter samen op de bank zitten, op een afstandje, met een rustig muziekje aan, dan lukt het haar wel. Op een rustig tempo, maar ik heb en neem de tijd hiervoor. Zodat ik kan voldoen aan haar behoefte om te drinken en het niet (wat de snelle en gemakkelijke manier zou zijn) via haar PEG-sonde hoef te geven.

Dit is in mijn ogen precies wat passende zorg inhoudt; de zorg afstemmen op de individuele persoon en zorg op maat bieden. Laten we er alsjeblieft voor waken dat we al deze zorg moeten gaan verantwoorden en we professionals opzadelen met nog meer administratieve lastendruk.

Het zou zo mooi zijn als we juist vertrouwen op de professionals in de gehandicaptenzorg en waarderen wat ze doen. Want we zorgen met liefde voor de cliënten, maar we hebben ook een vak geleerd. Dus we doen niet zomaar wat.

Ik denk dat we er veel meer bij gebaat zouden zijn om deze professionals te ondersteunen in het werk dat ze doen en hen te faciliteren in de beschikbare kennis. Zodat we van elkaar kunnen leren. Zodat we niet allemaal opnieuw het wiel hoeven uit te vinden. En zodat professionals op basis van deze kennis, samen met de cliënt en verwanten, kunnen bepalen wat de best passende zorg is op individuele basis.

Als ik denk aan passende zorg, dan hoop ik nog lang passende zorg te mogen blijven bieden. Want dat is waar mijn zorghart ligt.

^{Hanneke Lugtenberg}^{is Coördinerend begeleider bij}^{Stichting Pim}^{en ambassadeur voor de gehandicaptenzorg.}