Stepped care in opkomst: welke kansen biedt het?

Stepped care is een van de manieren om de medisch-specialistische zorg toegankelijk te houden. ‘Maar hét Stepped care-model bestaat niet’, vertelt hoogleraar Iris Wallenburg. Tijdens de eerste MGZ Leerkring legt zij uit wat Stepped care is en wat het van wie vraagt. Ook delen deelnemers hun dilemma’s en tips.

In de zorg gaat het steeds vaker over Stepped care, maar het roept ook vragen op, merkte hoogleraar aan de Erasmus School of Health Policy and Management, Iris Wallenburg. ‘Toen ik er indook, leerde ik dat het een manier is om de zorg gepast te organiseren. Die aanpak is lokaal verschillend en moet steeds passend worden gemaakt. Het is dus geen kwestie van één methode of techniek. Wallenburg en haar collega’s zien Stepped care als een veelkoppige strategie die zich kan vertalen in vier modellen.

Leerkring Stepped care (MGZ) – Bouwsteen Triage

Hou jij je al bezig met triage of heb je hier juist nog vragen over? Meld je aan voor de leerkring en ga samen in gesprek!

Medisch behandelmodel & Organisatiemodel

Hoogleraar Wallenburg: ‘Het eerste model is het medische behandelmodel, dat vooral wordt gebruikt bij mensen met depressieve klachten. Daarin begin je met minimale behandeling die je stapsgewijs en evidencebased verzwaard, als blijkt dat het nodig is.’ Wallenburg over het tweede model: ‘In het Organisatiemodel ligt de nadruk op het ontlasten van artsen, mede door een brede taakherschikking van verpleegkundig specialisten, physician assistents en praktijkondersteuners. Door middel van triage wordt de urgentie bepaald en gaan zorgbegeleiders en verpleegkundigen zoveel mogelijk eerst zelf aan de slag.’

Model voorkomen onnodige behandeling en verplaatsing & Multidisciplinaire zorgmodel

Over het derde Stepped care-model: ‘Hierin probeer je om verschillende redenen opname op de SEH te voorkomen, vooral om een precaire thuissituatie niet verder uit balans te brengen. Komt iemand op de SEH terecht, dan wordt er van alles uit de kast getrokken en komen er nog meer zorgvragen bij.’ Het vierde model is in opkomst: ‘De focus ligt in het multidisciplinaire zorgmodel vooral op hoe we de zorg in de thuissituatie zo goed mogelijk organiseren. Met minder inzet op het medische vlak, maar met een verschuiving richting welzijn en gericht op het hele team van artsen, verpleegkundigen, paramedische zorg en welzijnsmedewerkers.’

Stepped Care in de praktijk: MESO-zorg in Tiel

MESO-zorg in Tiel is een goedlopend voorbeeld van Stepped care in de regio. Tijdens de Leerkring leggen huisarts Floor Kolthof en geriatrisch verpleegkundige Rianne Nieuwhoff uit dat deze werkwijze in Velp is ontwikkeld door specialist ouderengeneeskunde Ester Bertholet en als pilot uitgerold in drie steden. MESO staat voor Multidisciplinaire Eerstelijns Ouderenzorg met een Specialist Ouderengeneeskunde. Sinds 2020 werken vijftien huisartsen in Tiel samen met het MESO-team, bestaande uit twee specialisten ouderengeneeskunde, twee verpleegkundigen geriatrie en gerontologie, en een secretaresse. De huisarts verwijst door en blijft hoofdbehandelaar van deze hoogcomplexe en thuiswonende patiënten.

Het multidisciplinaire team werkt in gemiddeld zes maanden toe naar een nieuw evenwicht voor de patiënt en zijn omgeving en geeft overzicht aan betrokken zorgverleners. Daarna draagt het MESO-team de zorg weer over aan de huisarts. MESO levert een hogere kwaliteit van zorg, toename van welzijn en een afname van kosten op. Meer over MESO in deze animatie.

Stepped care: dilemma’s en tips

Tijdens de eerste MGZ Leerkring delen de ruim veertig deelnemers ook hun eigen ervaringen, dilemma’s en vragen rondom Stepped care. Ze merken dat ze aanlopen tegen de schotten in financiering en de beperkingen in het uitwisselen van gegevens. Ook vragen ze zich af: betekent Stepped care eenheidsworst of mogen we regionaal van elkaar verschillen? En welke verschillende functies heb je nodig voor Stepped care in de regio?

Twee verpleegkundigen van een Limburgse gehandicaptenzorgorganisatie vertellen dat het lukt om de arts VG te ontlasten: ‘Door onze triage is er beduidend minder vraag naar avond-, nacht- en weekeinde-zorg door de arts VG. Ook werkt het goed om collega’s het verschil tussen planbare en niet-planbare zorg bij te brengen en die processen te verbeteren. Ons dilemma is wel weer dat wijzelf niet overbelast moeten raken.’ Aan het einde van de Leerkring blijkt dat er vooral behoefte is om meer kennis en goede voorbeelden te delen over triage en taakherschikking.

Tot slot vier mooie tips uit de Leerkring:

De basis van Stepped care moet zijn: onderling vertrouwen en focus op samenwerking.
Als je Stepped care goed inricht, wordt het werk er leuker door.
Maak gebruik van wat er al is, zoals het triagemodel op www.verpleegkundigetriage.nl.
Maak inzichtelijk wat het voor de verschillende functies oplevert.

Lees meer

Lees meer over triage bij gehandicaptenzorgorganisaties Abrona en Frion.
Voorbeeld van Advance Care Planning in de Achterhoek.
Meer informatie over het programma