Deel deze pagina via:
Stepped care in opkomst: welke kansen biedt het?
Gepubliceerd op: 17-01-2024
Laatst bijgewerkt op: 18-08-2025
Stepped care (getrapte zorg) is een van de manieren om de medisch-specialistische zorg toegankelijk te houden. 'Maar hét Stepped care-model bestaat niet', vertelt hoogleraar Iris Wallenburg. Tijdens de eerste MGZ Leerkring legt zij uit wat Stepped care is en wat het vraagt van professionals. Ook delen deelnemers hun dilemma's en tips.
Duidelijkheid over Stepped care
In de zorg gaat het steeds vaker over Stepped care. Maar Iris Wallenburg merkte dat het ook vragen oproept. Zij is hoogleraar aan de Erasmus School of Health Policy and Management.
'Toen ik er indook, leerde ik dat het een manier is om de zorg gepast te organiseren. Die aanpak is lokaal verschillend en moet steeds passend worden gemaakt. Het is dus geen kwestie van één methode of techniek.'
De modellen binnen Stepped care
Hoogleraar Wallenburg en haar collega's zien Stepped care als een veelkoppige strategie. Die strategie kan zich vertalen in 4 modellen:
- Medisch behandelmodel
- Organisatiemodel
- Model voorkomen onnodige behandeling en verplaatsing
- Multidisciplinaire zorgmodel
Medisch behandelmodel
Wallenburg: 'Het medisch behandelmodel wordt vooral gebruikt bij mensen met depressieve klachten. Daarin begin je met minimale behandeling die je stapsgewijs en evidence-based verzwaart, als blijkt dat het nodig is.'
Organisatiemodel
'In het Organisatiemodel ligt de nadruk op het ontlasten van artsen, mede door een brede taakherschikking van verpleegkundig specialisten, physician assistants en praktijkondersteuners. Door middel van triage wordt de urgentie bepaald en gaan zorgbegeleiders en verpleegkundigen zoveel mogelijk eerst zelf aan de slag.'
Model voorkomen onnodige behandeling en verplaatsing
Over het Model voorkomen onnodige behandeling en verplaatsing: 'Hierin probeer je om verschillende redenen opname op de SEH (spoedeisende hulp) te voorkomen. Vooral om een precaire thuissituatie niet verder uit balans te brengen. Komt iemand op de SEH terecht, dan wordt er van alles uit de kast getrokken en komen er nog meer zorgvragen bij.'
Multidisciplinaire zorgmodel
Het Multidisciplinaire zorgmodel is in opkomst: 'De focus ligt in het Multidisciplinaire zorgmodel vooral op hoe we de zorg in de thuissituatie zo goed mogelijk organiseren. Met minder inzet op het medische vlak, maar met een verschuiving richting welzijn. En gericht op het hele team van artsen, verpleegkundigen, paramedische zorg en welzijnsmedewerkers.'
Stepped care in de praktijk: MESO-zorg in Tiel
MESO-zorg in Tiel is een voorbeeld van goedlopende Stepped care in de regio. Tijdens de Leerkring vertellen huisarts Floor Kolthof en geriatrisch verpleegkundige Rianne Nieuwhoff over deze werkwijze. Ze leggen uit dat die in Velp is ontwikkeld door specialist ouderengeneeskunde Ester Bertholet en als pilot is uitgerold in 3 steden.
MESO staat voor Multidisciplinaire Eerstelijns Ouderenzorg met een Specialist Ouderengeneeskunde. Sinds 2020 werken 15 huisartsen in Tiel samen met het MESO-team, dat bestaat uit 2 specialisten ouderengeneeskunde, 2 verpleegkundigen geriatrie en gerontologie en een secretaresse. De huisarts verwijst door en blijft hoofdbehandelaar van deze hoogcomplexe en thuiswonende patiënten.
Het multidisciplinaire team werkt in gemiddeld 6 maanden toe naar een nieuw evenwicht voor patiënten en hun omgeving. En het geeft betrokken zorgverleners overzicht. Daarna draagt het MESO-team de zorg weer over aan de huisarts. MESO biedt een hogere kwaliteit van zorg, een toename van welzijn en een afname van kosten. Wil je meer weten? Bekijk dan de korte animatie over MESO op YouTube.
Dilemma's en tips rond Stepped care
Tijdens de eerste MGZ Leerkring delen de ruim 40 deelnemers ook hun eigen ervaringen, dilemma's en vragen rond Stepped care.
Ze merken dat ze aanlopen tegen de harde grenzen in financiering en de beperkingen in het uitwisselen van gegevens. Ook vragen ze zich af: betekent Stepped care voor iedereen hetzelfde of mag je per regio van elkaar verschillen? En welke verschillende functies heb je nodig voor Stepped care in de regio?
2 verpleegkundigen van een Limburgse gehandicaptenzorgorganisatie vertellen dat het lukt om de arts VG te ontlasten: 'Door onze triage is er beduidend minder vraag naar avond-, nacht- en weekendzorg door de arts VG. Ook werkt het goed om collega's het verschil tussen planbare en niet-planbare zorg bij te brengen en die processen te verbeteren. Ons dilemma is wel weer dat wijzelf niet overbelast moeten raken.'
Aan het eind van de Leerkring blijkt dat professionals vooral behoefte hebben aan meer kennis en goede voorbeelden over triage en taakherschikking.
4 tips uit de MGZ Leerkring
- De basis van Stepped care moet zijn: onderling vertrouwen en focus op samenwerking.
- Het werk wordt leuker als je Stepped care goed inricht.
- Gebruik wat er al is, zoals het triagemodel. Bekijk het triagemodel op Zorg voor Beter.
- Laat zien wat het oplevert voor de verschillende functies.
Meld je aan voor ondersteuning van het programma MGZ in de regio.