10 tips voor goed contact met mensen met dementie

Steeds meer mensen met dementie

De meeste mensen in onze samenleving komen in aanraking met mensen met dementie. Dit komt ook omdat steeds meer mensen met dementie langer zelfstandig thuis blijven wonen. In de toekomst zullen we steeds vaker mensen met dementie tegenkomen in onze omgeving.

Door de vergrijzing is het aantal mensen met dementie vervijfvoudigd. Op dit moment zijn er ruim 290.000 mensen met dementie. De verwachting is dat dit in de komende 25 jaar zal verdubbelen. Tot meer dan een half miljoen mensen.

1. Ieder mens is uniek

Iedereen heeft zijn eigen voorkeuren, gewoonten en behoeften en wil op zijn eigen, persoonlijke manier benaderd worden. Vanuit het persoonsgerichte gedachtegoed staat de persoon voorop. Niet de diagnose, de ziekte of de dementie. Daarom spreken we altijd van ‘iemand met dementie’ en niet over ‘de dementerende’.

2. Stel jezelf voor

Noem iemand bij naam, als dat kan. Stel jezelf voor. En vertel wat je zou kunnen doen voor deze persoon. Ook als je de ander kent, kan het gebeuren dat die persoon jou even niet herkent.

3. Leg contact met aandacht

Sta dichtbij als je tegen iemand met dementie praat. Maak oogcontact. Let op je hoe je kijkt en probeer vriendelijk te kijken. Ook al begrijpt iemand met dementie niet helemaal wat er gebeurt, dan ziet hij in ieder geval een vriendelijk gezicht. Pak iemands hand, als dat goed voelt. Praat niet met een te harde stem. Tenzij iemand slechthorend is.

4. Vraag niet teveel naar feiten of gebeurtenissen

Het kan voor de persoon met dementie moeilijk zijn als je vragen stelt waarop diegene feitelijke antwoorden moet geven. Vraag bijvoorbeeld: ‘Hoe was je dag?’ of: ‘Heb je een prettige dag gehad?’. In plaats van: ‘Wat heb je gisteren allemaal gedaan?’ Vragen die beroep doen op iemands geheugen kunnen tot extra verwarring leiden wanneer hij het antwoord niet weet.

5. Houd het simpel

Doe 1 ding of handeling tegelijk en praat over 1 onderwerp. Vraag 1 ding tegelijk en vraag niet te snel. Vraag bijvoorbeeld niet in 1 zin: ‘Heb je een leuke dag gehad, wat heb je eigenlijk allemaal gedaan en ben je de buurman nog tegengekomen?’ Maar stel deze vragen apart. Probeer storende achtergrondgeluiden te vermijden. Teveel prikkels kunnen leiden tot overprikkeling.

6. Let op iemands reactie en bevestig gevoelens

Let op hoe de ander reageert en ga daar ook op in. Benoem de gevoelens die je bij iemand ziet of hoort. Bijvoorbeeld blijdschap of angst: ‘Ik zie dat je blij bent’ of ‘Ik zie dat je bang bent’. Ontken of negeer de emoties niet. Ze mogen er gewoon zijn. Mensen met dementie kunnen deze gevoelens soms sneller uiten. Ze hebben bijvoorbeeld snel tranen in de ogen of sneller een opgejaagd gevoel. Geef ruimte om gevoelens te tonen. Zeg niet: ‘Ach, ik vergeet ook weleens wat’, maar zeg dat je je kunt voorstellen dat het rot voelt om zoveel te vergeten.

7. Ken iemand persoonlijk

Als je vaker met iemand met dementie omgaat, is het van belang om de ander beter te leren kennen. Hoe zag en ziet zijn leven eruit? Hoe is zijn persoonlijkheid? En wie zijn belangrijke sociale contacten voor hem? Zo weet je beter hoe je op een persoonlijke manier met iemand om kunt gaan en vind je misschien aanknopingspunten om een fijn gesprek aan te gaan, om een zinvolle bezigheid te ondernemen of om bepaalde voorkeuren of behoeften van de ander te begrijpen.

8. Deel complimentjes uit

Geef veel complimenten. De ander kan zo het gevoel hebben iets (nog) goed te kunnen. Zijn eigenwaarde kan daardoor groeien. Verbeter zo min mogelijk en bestraf iemand niet.

9. Neem mensen met dementie serieus

Ga serieus in op wat iemand zegt. Probeer erachter te komen wat hij bedoelt door verder te vragen of woorden of zinnen te herhalen. Het kan gebeuren dat een verhaal niet logisch klinkt, maar dat er wel een boodschap in zit.

10. Toon betrokkenheid

Toon telkens weer belangstelling, ook al ken je het verhaal dat iemand vertelt al. Vraag door naar hoe de ander het beleefd heeft, wat hij ervan vond. Zorg dat je betrokkenheid oprecht is. Mensen laten zich niet zomaar voor de gek houden, dus mensen met dementie ook niet.