Stel je vraag aan
onze AI-assistent
Naar hoofdinhoud Naar footer

Beeldzorg

Laatst bijgewerkt op: 23-05-2024

Wat is het? 

Bij beeldzorg geeft een zorgmedewerker via een beeldscherm met camera een cliënt hulp op afstand bij algemene, dagelijkse handelingen. Dit gebeurt via een tablet of laptop van de zorgvrager zelf of die de zorgorganisatie verstrekt. Dankzij het beeldscherm en de camera kunnen cliënten en zorgverleners elkaar zien en spreken.

Op de tablet of laptop staat een van de volgende applicaties:  

  • Generieke beeldbelapplicatie.
  • Specifieke beeldbelapplicaties voor de zorg.
  • Beeldbelapplicatie op apparatuur, speciaal bedoeld voor oudere mensen of mensen met een beperking. Denk bijvoorbeeld aan een seniorentablet die de mantelzorger via software op afstand kan beheren.    

Met name bij een seniorentablet kunnen mantelzorgers gebruikmaken van een familieomgeving. Hierin kunnen zij bepaalde instellingen aanpassen. En ze kunnen volgen of hun naaste de technologie gebruikt.    

Beeldzorg wordt ook regelmatig ingezet bij ondersteuning van de dagstructuur en herinneringen. Hiervoor wordt normaal gesproken een specifiek scherm of sociale robot gebruikt. Ook is het een alternatief voor de medicijndispenser. 

YouTube video thumbnail

Doelgroep

De doelgroep is zeer divers, maar bestaat vooral uit thuiswonende, oudere mensen met cognitieve, psychische of somatische problematiek (VPT, MPT of wijkverpleging). En de doelgroep bestaat uit thuiswonende mensen met een beperking.   

In combinatie met technologie voor monitoring van een chronische ziekte kunnen ook mensen met een chronische ziekte (zoals COPD, diabetes en hartfalen) baat hebben bij beeldschermzorg.

De werkdruk vermindert aantoonbaar door tijdbesparing. maar de omvang vraagt nog nader onderzoek. Bepaalde zorgmomenten kunnen volledig op afstand plaatsvinden door de inzet van beeldzorg. Hoeveel tijdbesparing dit oplevert, is nog niet bekend. 

Het gaat dan vooral om begeleiding bij algemene, dagelijkse handelingen. Denk bijvoorbeeld aan begeleiding bij eten en drinken en medicatie innemen. De tijdbesparing komt door weggevallen reistijd en door de mogelijkheid om zorgmomenten in te korten. Dit geldt alleen wanneer de zorg op afstand uit begeleiding bestaat, terwijl medewerkers op locatie de cliënt ook meer meehelpen. 

Het opstellen van een businesscase is alleen lastig door het grote aantal verschillende concrete situaties of usecases. 

De volgende usecase lijkt eruit te springen op tijdbesparing: inzet beeldzorg bij de doelgroep thuis- en alleenwonende mensen met dementie op deze dagelijkse zorgmomenten: medicatie aanreiken en ondersteunen bij eten en drinken.

Deze typische zorgmomenten passen bij het dementieproces vanaf het middenstadium. Bij mensen met een beperking met ambulante begeleiding blijkt beeldschermzorg een meerwaarde te hebben bij extra ondersteuning tussendoor. Bijvoorbeeld wanneer een ingewikkelde brief binnenkomt die de cliënt stress bezorgt. Of het in dit geval kosten bespaart of een extra zorgmoment oplevert, is nog niet onderzocht. 

Zachte kostenZachte baten
  • Minder fysieke contactmomenten
  • Herinrichten zorgproces
  • Leren werken met technologie
  • Uitleg aan cliënten en mantelzorg
  • Cliënten zien vaak andere gezichten
  • Meer eigen regie bij cliënt
  • Meer digitale contactmomenten voor cliënt
  • Rust en gerust gevoel voor zorg/naasten
  • Verhoogd gevoel van veiligheid voor cliënt
  • Verhoogd welzijn (o.a. psychosociaal) voor cliënt
Harde kostenHarde baten
  • Kosten introductie in de organisatie (training, installatie, beheer)
  • Kosten randvoorwaarden zoals smartphones en internetverbinding
  • Kosten aanschaf hardware/software
  • Indien van toepassing kosten zorgcentrale
  • Kosten abonnement
  • Zorgmomenten zijn niet altijd meer te combineren
  • Minder reistijd
  • Meer capaciteit om andere cliënten te helpen
  • Verkorte zorgmomenten/behandeling
  • Mogelijk voorkomen van zorg (preventie en vroegsignalering)
  • Inzet medewerkers thuis

Door zorgkantoren is samen met Vilans en in contact met een aantal zorgaanbieders, inzicht verkregen in de effecten en impact van het gebruik van technologieën in de langdurige zorg. Dit is met behulp van het Zorgtransformatiemodel van het Kenniscentrum Digitale Zorg (KCDZ) van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) opgepakt. In de publicatie (zie downloads), lees je de uitkomsten van het doorlopen proces en de daarbij opgedane inzichten.

WMOBij enkele gemeenten in het kader van bestrijding van de eenzaamheid. Voornamelijk seniorentablet.
ZVWPrestatie thuiszorgtechnologie: extra uren per maand per cliënt declareren voor financiering zorgtechnologie.
WLZBinnen dagtarief voor Volledig Pakket Thuis. Bij Modulair Pakket Thuis is prestatie thuiszorgtechnologie van toepassing, het kunnen declareren van extra uren bij het zorgkantoor.

In de periode 2009 – 2019 had de Nederlandse zorgautoriteit (NZa) een aparte regeling zorg op afstand in de beleidsregels: 4 uur extra per maand per cliënt kunnen declareren. Per 2020 ging dit over in de algemene prestatie thuiszorgtechnologie: deze 4 uur voor beeldschermzorg is opgeteld bij de 2,5 uur voor medicijndispensing. In de regelgeving is vervolgens losgelaten welke zorgtechnologie declarabel is. Beeldzorg staat daarom per 2020 niet meer in de regelgeving. 

Bij een aantal grote zorgverzekeraars kan een thuiszorgorganisatie nog steeds 4 uur per cliënt per maand extra declareren voor financiering van deze zorgtechnologie. Voor het uurtarief wordt meestal dat van de wijkverpleging gebruikt. Een paar grotere zorgverzekeraars heeft in 2021 het aantal te declareren uren verlaagd en dat voortgezet in 2022.  

Ter discussie staat hoeveel tijdbesparing beeldzorg nu daadwerkelijk oplevert per cliënt per maand. Komt die overeen met de oorspronkelijke vergoeding van 4 uur per cliënt per maand voor alle gebruikers? Dit is onderwerp van lopend onderzoek als input voor maatschappelijke businesscase(s).

Alleen onafhankelijk onderzoek wordt hier opgenomen: 

Waar vinden projecten en onderzoeken plaats?

  • In sep-dec 2024 voeren we vanuit IIG-2 een nadere verkenning uit naar inzet en effecten van beeldzorg-toepassingen in de gehandicaptenzorg.
  • Vita Valley in het kader van SET-up: SROI-beeldschermzorg in de wijkverpleging, scenario preventie. Bij de zorgorganisaties: Sensire, BrabantZorg, Carinova en Marente.  
  • Vilans in het kader van waardebepalend onderzoek naar SET-projecten gefinancierd door ZonMW: verdieping beeldschermzorg substitutie in de wijkverpleging met name in relatie tot de doelgroep alleenwonende mensen met dementie.
  • Amsterdam UMC, Radboud UMC, UMC Groningen, Hogeschool Saxion werken aan het FindMyApps programma. Met de FindMyApps-app kan men eenvoudig dementievriendelijke apps vinden, die aansluiten bij de behoeften, wensen en mogelijkheden van de persoon met dementie. Deze apps kunnen het dagelijks functioneren ondersteunen en activiteiten bieden.

Lees meer

Downloads

Jouw kennis ook op de kennisbank?

Neem contact met ons op.