Waardewaaier
Laatst bijgewerkt op: 26-08-2025
Om de zorg in Nederland beheersbaar te houden, is het motto steeds vaker: ‘Zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan.’ Gezien alle uitdagingen in de zorg is het nodig dat digitale en hybride zorg sneller van de grond komt. Een uniforme manier om de waarde van digitale en hybride zorg te bepalen, helpt zorgorganisaties bij het maken van goede keuzes. Maar hoe breng je de (meer)waarde in de praktijk in kaart?
Wat is de Waardewaaier?
Vilans heeft de Waardewaaier ontwikkeld om de waarde van hybride en digitale zorgtoepassingen te bepalen. De Waardewaaier helpt onderzoekers met het bepalen hoe (digitale) interventies bijdragen aan de kwaliteit, toegankelijkheid, betaalbaarheid en duurzaamheid van zorg.
De Waardewaaier biedt een gestructureerde en iteratieve aanpak om de waarde en impact van interventies inzichtelijk te maken. Hierbij is nadrukkelijk gelijkwaardige aandacht voor verschillende vormen van waarde belangrijk. Dit betekent dat je zowel harde kosten en baten als zachte kosten en baten meeneemt. Zo is er niet alleen aandacht voor geld- en tijdsbesparing. Er is ook aandacht voor de kwaliteit van leven van cliënten, het werkplezier van zorgmedewerkers en werkdrukverlichting.
De stappen van de Waardewaaier
De Waardewaaier bestaat uit 14 stappen, verdeeld over 3 fases. In de 1e fase – verkennen bestaande kennis – werken we toe naar een heldere probleemstelling en handvatten voor directe actie in fase 2 – verzamelen nieuwe kennis. De inzichten van beide fases delen we in fase 3 – delen kennis.
Fase 1: Context verkennen en verzamelen bestaande kennis
De Waardewaaier start met het afbakenen van het vraagstuk waaraan een interventie moet bijdragen. Vervolgens wordt de situatie, waarin een interventie wordt ingezet, iteratief onderzocht. Dit doe je door:
- de belanghebbenden te bepalen;
- het huidige en het toekomstige werkproces vast te leggen:
- potentiële alternatieven in kaart te brengen:
- en een effectenkaart op te stellen.
De effectenkaart is een systematische weergave van de manier waarop een interventie waarde toevoegt aan het vraagstuk dat je eerder hebt vastgesteld. Het gaat daarin ook om de daarbij horende veranderende activiteiten. In de effectenkaart omschrijf je de resultaten en de korte- en lange termijneffecten. Dit alles vormt de basis voor hypothesen. Tot slot zoek je in bestaande grijze en wetenschappelijke literatuur welke kennis al beschikbaar is over de interventie.
Go/No go moment
Ontbreekt er informatie die cruciaal is voor besluitvorming rondom het uitproberen, inzetten, opschalen of financieren van een interventie? Dan kun je overgaan tot het verzamelen van nieuw bewijs. Zoek daarbij de balans tussen de benodigde tijd en middelen, en wat de te verwachten nieuwe kennis oplevert voor de praktijk. Stem dit af met een ethische commissie en belanghebbenden die kennis nodig hebben om over te gaan tot het inzetten van de interventie.
Fase 2: Nieuw bewijs verzamelen
De opgestelde verwachte effecten vormen de basis voor hypothesen voor het verzamelen van bewijs in onderzoek. Dit bewijs presenteer je in de vorm van een kosten-baten matrix. Deze kosten- baten matrix is onder andere afhankelijk van de implementatie, cliëntpopulatie en leverancierskosten en kan wijzigen met de tijd. Ten slotte breng je samen met stakeholders in kaart hoe de baten uit de kosten-baten matrix blijvend te borgen en hoe de baten verzilverd kunnen worden.
Fase 3: Kennis delen
Voor waardebepaling van innovaties is het van belang om de opgedane kennis te delen. Zo draag je bij aan de landelijke en internationale kennisopbouw rondom interventies in de langdurige zorg. Ook voorkomen we hiermee dat er op meerdere plekken hetzelfde onderzoek wordt uitgevoerd. Dat is zonde is van de tijd en moeite. Wil je bijdragen aan kennisopbouw? Deel dan je kennis met Vilans, zodat het een plek krijgt op de Kennisbank Digitale Zorg.