Onderzoekers van Radboudumc IQ healthcare hebben in opdracht van ZonMw een nieuwe lijst met 67 verpleegkundige aanbevelingen samengesteld waarvan aangetoond is dat deze niet werken of zelfs schade veroorzaken. Wanneer verpleegkundigen zouden ophouden met deze handelingen is veel leed, geld en tijd te besparen. Die tijd kunnen verpleegkundigen dan besteden aan zaken die wel waardevol zijn voor de patiënt: passende zorg!

Ook binnen het project RENEW staat 'beter laten' centraal. Vilans, IQ Healthcare, Radboudumc, Hogeschool Arnhem Nijmegen en V&VN hebben de handen ineen geslagen in het project RENEW: meeR gEpast gebruik met beter lateN in dEWijk. Het project is in het najaar van 2021 gestart met als doel meer inzicht te krijgen in de effectiviteit van verschillende strategieën voor het verminderen van niet-gepaste zorghandelingen.

Beter Laten lijst

Wat nieuw is aan de Beter Laten-lijst is dat er per sector een overzicht beschikbaar is van handelingen, dat deze geprioriteerd zijn door het werkveld, en dat er een lijst is ontwikkeld met Beter Doen-handelingen. De Beter Laten-lijst wordt op 1 juni overhandigd aan beroepsvereniging V&VN, zodat zij er verder mee kunnen in de verpleegkundige praktijk.

Flinke besparing

Onderzoekers van het Radboudumc hebben 72 kwaliteitsstandaarden en richtlijnen voor verpleegkundigen en verzorgenden doorzocht. Zij zochten naar aanbevelingen die aangeven dat verpleegkundigen bepaalde handelingen beter kunnen laten. Voorwaarde was dat er bewijs is dat die handelingen niet werken. Daarbij zijn zij vergelijkbaar te werk gegaan als met de lijsten voor (huis)artsen en GGZ die eerder werden opgesteld. Bij de verpleegkundigen leverde dat 67 handelingen op. Aanbevelingen gaan onder andere over vrijheidsbeperkende maatregelen, geen overbodige lagen gebruiken onder de patiënt met risico op decubitus, geen blaasspoelen om  urineweginfectie te voorkomen of niet te vaak wassen of douchen in verband met huidirritatie. Daarnaast is er ook een Beter Doen lijst opgesteld met 414 handelingen, bijvoorbeeld met aanbevelingen over valpreventie.

De onderzoekers hebben vastgesteld dat het ophouden met deze handelingen veel leed, tijd en geld kan besparen. Zo kan het verzorgend wassen zorgen voor meer comfort en minder huidproblemen bij patiënten en minder fysieke belasting en tijd bij de verpleegkundige. Daarnaast zorgt dit voor een grote besparing in kosten: in het ziekenhuis worden jaarlijks 5 miljoen mensen op bed gewassen. Een deel van de patiënten wordt al op deze manier verzorgd. Wanneer we 20% van de ziekenhuispatiënten verzorgend wassen in plaats van wassen met water en zeep besparen we daarmee ongeveer 5 miljoen per jaar (alleen op tijdsinvestering). Voor de verpleeghuizen en wijkverpleging hebben we geen directe cijfers over het aantal cliënten wat op bed gewassen wordt, maar dit komt op grote schaal voor en zal dus voor een nog grotere besparing zorgen. Bij de aanbevelingen over valpreventie weten we dat de directe medisch zorgkosten die gerelateerd zijn aan een val, bij 65-plussers die werden opgenomen de SEH en/of in het ziekenhuis 1,1 miljard euro was in 2020. De prognose is dat in 2030 deze kosten 2,4 miljard euro bedragen (Veiligheid NL, 2021). Het opsporen van ouderen met een verhoogd valrisico is de 1e stap naar effectieve valpreventie. Verpleegkundigen en verzorgenden, o.a. in de wijk, verpleeghuis en ziekenhuis, hebben hier een belangrijke rol is.

Getty Huisman

Projectleider Getty Huisman noemt het aantal van 67 nog laag. 'Dit staat in schril contrast met het aantal dat voor de artsen werd gevonden. We hebben ook nu in de huidige richtlijnen relatief weinig ‘Beter Laten’ aanbevelingen kunnen vinden. Dit komt onder meer omdat er weinig onderzoek gedaan is om scherpe aanbevelingen op te stellen voor de praktijk. Dit bewijst dat er veel meer verpleegkundig onderzoek nodig is'.

Meer weten?

• Lees het nieuwsbericht: RENEW-onderzoek naar wijkverpleging moet onnodige zorg terugdringen
• Lees het nieuwsbericht: Niet-gepaste zorg in wijkverpleging terugdringen met RENEW