Abstract - Zorgrobotica geen sciencefiction meer
De dubbele vergrijzing, almaar stijgende zorgkosten en een ouder én kleiner wordende groep verpleegkundigen. Volgens berekeningen hebben we over drie jaar 100.000 extra verpleegkundigen nodig. De consequentie hiervan is dat er anders gewerkt moet worden; het gevolg een toename van zorginnovaties. Vilans-onderzoekers Henk Herman Nap en Lotte Cornelisse schrijven in het januarinummer van het tijdschrift TVZ - Verpleegkunde in praktijk en wetenschap over de ontwikkeling van de zorgrobot.
Volgens accountancybureau KPMG is het noodzakelijk om zorgrobots in te zetten, want als dat niet gebeurt, lopen in het jaar 2040 ruim 300.000 ouderen zorg mis. Maar waar staan we eigenlijk met de ontwikkeling van zorgrobots? Het blijkt dat het nog best lastig is om relatief eenvoudige zorgtaken uit te laten voeren door zorgrobots. Neem het aanreiken van een beker om de cliënt te laten drinken. Voor een mens - na veel oefenen - is dit een relatief eenvoudige taak. Een mens is in staat om de beker netjes naar de mond te brengen, te voelen of de beker niet te warm of te koud is en te zien of de cliënt slikt. Voor robots zal nog tientallen jaren duren voordat ze een dergelijke taak kunnen uitvoeren.
Buddy en interface
Een robot die in de buurt komt van het aanreiken van een beker drinken, is Robot Rose van Heemskerk innovation Technology (HiT), maar deze robot wordt nog wel op afstand bestuurd door een mens. Volgens Raymond Cuijpers, professor of Cognitive Robotics en Human-Robot Interaction aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), zijn robots in de zorg tegenwoordig geen sciencefiction meer. In de media zien we regelmatig robots die ouderen gezelschap houden of die ouderen ondersteunen in hun dagelijkse zorgbehoeften. Het mag dan geen pure fictie meer zijn, maar het is nog wel science. Er bestaan nog geen robots waar je een gesprek mee kan voeren. Het dichtst in de buurt komt de pratende torso Sophia die op basis van herkende spraak antwoorden geeft met bijbehorende mimiek. Dit is al een presentatie op zich, maar is nog ver verwijderd van robots die weten wanneer ze wat moeten zeggen. Of robots die menselijke omgangsvormen begrijpen en erop kunnen anticiperen. Juist de voor mensen eenvoudige zaken, zoals helpen met sokken aantrekken, blijken voor robots extreem moeilijk te zijn. Dat hoeven we de komende 20 jaar dus nog niet te verwachten. Wat wel kan is mensen ondersteunen bij meer cognitieve taken. De robot is dan een soort buddy en interface tegelijk. Bijvoorbeeld het ondersteunen bij het tijdig nemen van medicatie of helpen herinneren om te eten en te drinken. Kortom, er is nog veel onderzoek nodig voordat robots echt zelfstandig dit soort ondersteuning bieden.
Voordelen van eWare
Zorgrobots hebben nog een lange weg te gaan om daadwerkelijk van nut te zijn in de zorg. Wel zien we nu al een trend waarin zorgrobots worden gekoppeld aan andere technologieën. Zoals in het eWare-project. EWare is het combineren en integreren van leefstijlmonitoring en sociale robotica. Leefstijlmonitoring geeft informatie over het dagelijks leefpatroon van een persoon met dementie door een netwerk van bewegingssensoren op gangbare plekken in de woning. Door leefstijlmonitoring met de robot Tessa te combineren, ontstaat technologie met veel meer mogelijkheden. Leefstijlmonitoring heeft dankzij Tessa een spreekbuis naar de cliënt en Tessa heeft sensoren die haar vertellen waar de cliënt is en waar hij of zij is geweest. Een prototype van eWare wordt begin 2019, in samenwerking met Vilans, getest bij ZZG Zorggroep.
Niet wachten
Het zal nog wel tientallen jaren duren voordat robots zelfstandig zorgtaken kunnen uitvoeren. We gaan uiteraard niet al deze jaren wachten met het in gebruik nemen van zorgrobots. Juist het nu toepassen van robots en ze samen verder ontwikkelen, is essentieel. Wat in een Silicon Valley-gedreven digitale wereld wel eens vergeten wordt, is dat de verdere ontwikkeling van robotica afhankelijk is van wetenschap, zoals psychologie, mechanica, letteren en niet te vergeten verpleegkunde. Overheden en het bedrijfsleven zullen enorm moeten investeren in onderzoek naar robotica om zorgrobots te krijgen die van betekenis en van toegevoegde waarde zijn voor de verpleegkundige, de mantelzorger en de cliënt.
Lees meer over technologie in de zorg
Deel deze pagina via:
