5 inzichten van gebruikers model 'Het leven centraal'

Samen verkennen zij mogelijke oplossingen en hoe die te organiseren zijn: wat kan iemand zelf, wat kan iemand leren, welke hulp kunnen familie, buren, technologie of hulpmiddelen bieden? Als dat niet toereikend is, beslissen zorgverleners en cliënten samen over beroepsmatige zorg en ondersteuning.

Een aantal zorgorganisaties gebuikte het model 'Het leven centraal' als hulpmiddel. Wat zijn hun ervaringen? In dit artikel delen we vijf inzichten.

1. Model geeft energie

Michel Wijngaards, strategisch adviseur bij zorgorganisatie Thebe: ‘Als je volgens dit gedachtegoed werkt, creëer je energie in plaats van zwaarte. De transitie en de problemen die op ons afkomen zijn zware onderwerpen. Het model helpt om niet te denken in het oplossen van problemen, maar in het creëren van nieuwe kansen. Het helpt ons om het lonkend perspectief meer te gaan zien.’

2. Oplossingen sluiten op elkaar aan

Het model helpt bij het ontwikkelen van een gemeenschappelijke benadering. Een aantal zorgorganisaties en een regionale organisatie voor huisartsenzorg gebruikten het om de samenwerking tussen huisarts, praktijkondersteuner bij de huisarts en thuiszorg te verbeteren. Wijngaards: ‘We hadden allemaal onze eigen modellen en werkwijzen, zoals Positieve Gezondheid, reablement en zelfmanagement. Termen die soms ook allergie oproepen. We wilden dit in een taal vatten, zodat we elkaar meer konden vinden in hoe we naar cliënten kijken.’ Het model hielp daarbij; het werd iets aangepast en aangevuld tot een eigen model.

3. Basis voor de visie

Zorgorganisatie Vivium heeft de uitgangspunten van het model al twee jaar in de kaderbrief staan. ‘Het is de basis van waaruit wij naar mensen met een hulpvraag kijken’, zegt directeur Willeke Oxener. ‘We willen vanuit het leven blijven kijken naar mensen met een hulpvraag. De wijkverpleging kijkt breed en spreekt het netwerk ook breed aan. Ook als de omgeving een impuls geeft om het anders te doen. Of als je denkt: ik win wat tijd door al een oplossing aan te dragen.’ Wilma van Doorn, senior-adviseur zorgbeleid en strategie bij Careyn, vertelt dat het hen heeft geholpen om de focus te verleggen van zorgtaken naar de behoeften van de cliënt en om meer zelfredzaamheid en participatie te stimuleren: ‘Het is een visualisatie van de transitie in de zorg die helpt bij de samenwerking. En een middel om te kunnen stoeien met de uitdagingen.’

4. Ondersteunt cultuurverandering

‘We hebben aan de wieg gestaan van een beweging in onze organisatie, vertelt Marjolein Verboon, wijkverpleegkundige bij Vivium. ‘Het is niet zo’n bureaula-verhaal, het leeft nog steeds en we zetten er stappen in. Dat maakt me trots.’ Toch kan de praktijk weerbarstig zijn. ‘Werken aan de beweging vraagt een cultuurverandering die tijd, aandacht en een open houding vereist. Het is belangrijk om medewerkers te ondersteunen, te inspireren en te faciliteren om deze verandering te omarmen en er een succes van te maken.’

5. Sluit aan op zorghart medewerkers

Willeke Oxener: ‘We moeten samen de vertaalslag maken naar wat "het leven centraal" betekent, er handen en voeten aan geven. Wat betekent dat voor jou als zorgmedewerker? Zorgmedewerkers hebben vaak een groot hart voor de zorg en halen voldoening uit het zorgen voor de ander. De omslag van zorgen voor naar zorgen met levert soms ongemak op. Bijvoorbeeld als de uitkomst van het goede gesprek is dat er geen zorg- maar een ander antwoord nodig is, en niet duidelijk is waarnaar verwezen kan worden. Of wanneer je het liefst iets overneemt omdat het zoveel sneller gaat.’ Dat vraagt om een andere invulling van je rol als zorgprofessional. En om omdenken, want het goede doen voor een cliënt betekent soms ook iets niet doen. Schiet je als zorgverlener te kort als je je handen op je rug houdt, of neem je iemand juist iets af als je het overneemt? Wat betekent het bijvoorbeeld voor de eigenwaarde van een cliënt als hij leert om weer zelf koffie te zetten, of zelf weer ergens naar toe te gaan en niet te hoeven wachten op een busje?’

Femke de Wit, themacoördinator persoonsgericht en integraal werken bij Vilans: ‘Samen werken aan een zorgzame maatschappij; het is een grote uitdaging, maar deze ervaringen laten zien dat het kan en hoe belangrijk kleine stappen zijn.’