Samen beslissen ook hulpmiddel bij inzet zorgtechnologie

Samen beslissen, ook over zorgtechnologie, lijkt zo eenvoudig. Ruth Pel: ‘Idealiter bespreek je ook mogelijkheden van zorgtechnologie en (digitale) hulpmiddelen als deze bijdragen aan de doelen die ouderen hebben. Je bespreekt als professional samen met de cliënt wat de voor- en nadelen van de mogelijkheden zijn, wat de impact is op hun dagelijks leven en wie er eventueel nodig zijn om dat toe te passen. Daarna beslis je samen wat het beste past bij iemands situatie en voorkeuren.’ 

Ruth is een groot voorstander van de methodiek Persoonsgericht Samen Beslissen, als ouderen meerdere (chronische) gezondheidsklachten tegelijkertijd hebben. ‘Daarbij staan niet een ziekte en de medische behandelmogelijkheden centraal, maar de ervaren gezondheid van de oudere en wat de oudere belangrijk vindt voor zijn of haar kwaliteit van leven. Van daaruit kun je doelen formuleren, prioriteiten vaststellen en de mogelijke opties bespreken voor ondersteuning.’   

Zorgtechnologie meenemen bij samen beslissen gaat niet vanzelf

Uit inventarisatie blijkt echter dat samen beslissen over zorgtechnologie nog zeker geen gemeengoed is. Ruth: ‘Wijkverpleegkundigen, maar ook ouderen en mantelzorgers ervaren dat daarover samen beslissen toch vaak anders verloopt. Er zijn praktische obstakels en soms is er weerstand om een nieuwe zorgtechnologie of (digitale) hulpmiddelen te gaan gebruiken, zowel bij zorgverleners, als bij ouderen. De achtergrond van de cliënt kan bijvoorbeeld een rol spelen. Wanneer deze al langere tijd zorg ontvangt, niet digitaal vaardig is of moeite heeft om als gelijkwaardige gesprekspartner mee te denken, wordt het gesprek over zorgtechnologie en slimme hulpmiddelen vaak beperkt of zelfs vermeden.’ 

Maar ook de wijkverpleegkundige zelf kan een belemmering zijn. Ruth: ‘Als hij of zij weinig weet van het hulpmiddel, onvoldoende vaardig is om samen-beslisgesprekken te voeren, of simpelweg geen tijd heeft omdat de zorgvraag acuut is, wordt het lastig om zorgtechnologie en slimme hulpmiddelenzorgvuldig te bespreken. Daarnaast zijn er externe factoren. Als een hulpmiddel niet beschikbaar is, of de kosten niet gedekt worden, wordt het vaak niet als optie besproken, terwijl het misschien wel goed zou aansluiten bij de wensen van de cliënt. Of familieleden of naasten kunnen sceptisch staan tegenover zorgtechnologie en slimme hulpmiddelen. Dat werkt dan ook niet mee.’ 

Wanneer werkt het wél

Het goede nieuws: er zijnook voorbeelden waarin samen beslissen over zorgtechnologie wél goed van de grond is gekomen. ‘Bij nieuwe cliënten, bijvoorbeeld tijdens een intake, hebben zorgverleners vaak meer ruimte om samen te verkennen welke zorgtechnologie of slimme hulpmiddelenkunnen bijdragen aan zelfredzaamheid’, constateert Ruth. ‘Als de cliënt gemotiveerd is om weer zelfstandiger te worden, ontstaat er een vruchtbaar gesprek. Verder zijn de vaardigheden van de wijkverpleegkundige cruciaal. Wanneer zij vertrouwd zijn met zorgtechnologie en slimme hulpmiddelen én met het proces van samen beslissen, verloopt zo’n gesprek soepel.’ 

Wat kun je morgen anders doen?  

• Bespreek met ouderen wat hun doelen zijn op het gebied van zelfredzaamheid, en laat dat leidend zijn bij de opties die op tafel komen. Benut de Samen Beslis Hulp zodat ouderen al vooraf nadenken over hun doelen.
• Verbeter je gespreksvaardigheden op het gebied van Samen Beslissen in de wijkverpleging via de e-learning met virtuele cliënten in de wijkverpleging.
• Benut de Hulpmiddelenwijzer van Vilans met zorgtechnologie en slimme hulpmiddelendie passen bij een situatie of een activiteit die op jouw client van toepassing is.
• Verdiep je in de wereld van de digitale ouderenzorg, neem een kijkje op de website van Zorg voor Beter.