De Schuylenburcht: een thuis voor iedereen

Het is het voorjaar van 2025, de zon schijnt. Wie het terrein van De Schuylenburcht op loopt, ziet direct: hier gebeurt iets. Buiten het nieuwbouwcomplex werkt men nog aan de laatste plantsoenen en de bestrating straat en de ramen worden gewassen. Binnen zie je ook veel activiteit. Zorgmedewerkers lopen af en aan, de eerste bewoners zitten al vroeg klaar voor een praatje en in de lichte huiskamer krijgen de mensen die naar de dagbesteding komen een kopje koffie. Hier wonen mensen mét en zonder zorgvraag, samen onder een dak. De huiskamer beneden in het gebouw vormt de verbinding tussen bewoners en buurtbewoners.

Zorg dichtbij, maar niet op de voorgrond

In De Schuylenburcht is de zorg georganiseerd in twee teams: een voor mensen met een verstandelijke beperking en een voor ouderen met een Wlz-indicatie. De teams werken los van elkaar, maar met een gezamenlijke visie: zorg moet ondersteunend zijn, niet leidend. ‘Wat iemand nog zelf kan, moet je vooral laten', zegt verpleegkundige Giusi. ‘En als het niet meer lukt, dan zijn wij er. Maar wel met de blik op zelfstandigheid. Activeren, niet overnemen.’ Giusi is een van de medewerkers die voor beide teams werkt. ‘Ik doe wat past bij mijn kwaliteiten. Die vrijheid is bijzonder. En ik leer er zelf ook van. Door elkaars werkwijze te begrijpen, kom je verder.’

Vanuit huiskamer

De zorgprofessionals zijn zichtbaar aanwezig, maar lopen niet in uniform. Ze starten hun dienst vanuit de huiskamer, niet vanaf een afgesloten kantoor. Dat maakt de drempel laag, al brengt het ook uitdagingen met zich mee: ‘Soms wil iemand een vertrouwelijk gesprek. Dan moeten we even zoeken naar een rustige plek. Dat was een tijd lang puzzelen. Maar inmiddels heeft de zorg wel een apart kantoor naast de ontmoetingsruimte.’

Een gemeenschap in opbouw

Hoewel het complex nog maar kort in gebruik is, vinden er al allerlei activiteiten plaats. De nieuwjaarsborrel trok ruim 60 mensen. Er zijn plannen voor een gezamenlijke moestuin, een toneelvoorstelling en een beweeggroep. Veel ideeën komen uit de ‘kletspot’. Dar is een grote pot waarin bewoners en omwonenden tijdens de nieuwjaarsreceptie suggesties konden doen. Zo ontstonden ook het wekelijkse rummikub-uur, een sjoelmiddag en het pensioengesprek.

Deel 2 van dit vierluik

Hoe bewoners De Schuylenburcht ervaren: ‘Samen is het wel fijner’

'Samen is het fijner' vinden de bewoners van De Schuylenburcht. Lees hoe de nabijheid van andere het leven in deze 'nieuwe woonvorm' prettiger maakt.

Verhaal Praktijkverhaal

Lees meer

Touwteam

Een zorgzame gemeenschap ontstaat niet vanzelf. Het vraagt tijd, vertrouwen en ruimte om mee te doen. In De Schuylenburcht wordt daar vanaf dag één bewust aan gewerkt. Het Touwteam, een onderdeel van De Wulverhorst, is er speciaal om bewoners te ondersteunen bij het leggen van verbindingen. Geen bemoeizorg, maar meedenken en mensen op weg helpen.

‘We kijken waar energie zit,’ zegt Caroline, die samen met Linda coördinator van het Touwteam is. ‘Soms heeft iemand een idee, maar weet niet waar te beginnen. Dan verbinden wij die persoon met een andere bewoner, vrijwilliger of professional. Of we helpen om een ruimte te reserveren of een oproep te doen.’ Zo ontstond ook het initiatief voor de gezamenlijke eetmomenten, een wandelgroepje en een leesclub. 

Géén zorginstelling

Wat De Schuylenburcht vooral bijzonder maakt, is dat het geen zorginstelling is en dat ook niet wil zijn. Mensen wonen hier gewoon. Sommige bewoners ontvangen zorg vanuit De Wulverhorst, maar verder wonen ze zelfstandig en zijn in beheer van hun eigen woning. Ze hebben hun eigen voordeur, hun eigen ritme, hun eigen leven. Maar dat leven speelt zich wel af in een context van verbondenheid. De basis is dat iedereen iets te brengen heeft. Niet alleen de fitte bewoners of de vrijwilligers, maar ook mensen met een zorgvraag. ‘Ook als je minder mobiel bent of vergeetachtig, kun je waardevol zijn', zegt Caroline. ‘Een luisterend oor, een grapje bij het ontbijt, of gewoon je aanwezigheid in de huiskamer. Dat maakt al verschil.’

Burenhulp

Naast het informele netwerk is er ook aandacht voor burenhulp, bijvoorbeeld door een telefooncirkel, het delen van boodschappen of samen naar een afspraak gaan. Deze ‘lichte’ vormen van hulp worden niet georganiseerd door zorgprofessionals, maar gestimuleerd vanuit de gemeenschap zelf. Dat vraagt soms om een zetje en soms juist om ruimte laten.

Zorg die past bij het leven

Het zorgconcept sluit naadloos aan op de uitgangspunten van WOZO: eerst kijken wat iemand zelf kan, dan de omgeving betrekken, daarna technologie en pas als laatste professionele zorg. De focus ligt op reablement – activeren in plaats van overnemen. ‘Het zijn de kleine dingen die veel waarde hebben’, zegt stagiaire Luna. ‘En die kan ik hier doen.’

Uitdagingen

Toch zijn er nog uitdagingen. De zorgprofessionals werken nu vanuit de huiskamer – gezellig en laagdrempelig, maar niet altijd geschikt voor vertrouwelijke gesprekken. En het Volledig Pakket Thuis roept soms verwarring op, vooral bij familie en naasten: mensen verwachten een intramurale setting, terwijl het echt om zelfstandig wonen met ondersteuning gaat. Linda: ‘Een les die hier geleerd is, is dat het heel belangrijk is om vanaf het begin familie en naasten mee te nemen in hoe het is om in een woonvorm als De Schuylenburcht te wonen.’ Caroline vult aan: ‘We moeten duidelijk maken wat men kan verwachten en wat niet.’

Gezamenlijk koken en eten

Zoals in iedere nieuwe woonvorm zijn er ook in De Schuylenburcht kinderziektes en groeipijnen. Waar in de eerste maanden het koken vaak nog beperkt bleef tot het opwarmen van maaltijden, kookt me nu steeds vaker samen. Het is belangrijk om deze stijgende lijn door te zetten, want samen koken kan juist zoveel bijdragen aan sfeer en verbinding. Hiervoor moet de professionele capaciteit en begeleiding echter toereikend zijn, wat soms nog een uitdaging is. Daarnaast krijgen bewoners en vrijwilligers de ruimte om zelf het voortouw te nemen. Linda vertelt: ‘Langzaamaan melden zich nu bewoners aan die het leuk vinden om gezamenlijk te koken en te eten.’

Eigenaarschap

Ook is het ‘eigenaarschap’ van activiteiten een uitdaging. De ontmoetingsruimte moet een plek worden die voor en door bewoners is. Het Touwteam ondersteunt nu hier en daar nog om die ontmoetingsmomenten te creëren, maar langzaamaan komen er initiatieven van (buurt)bewoners zelf en nemen zij deze rol over. Dat vraagt om tijd, vertrouwen en soms een beetje loslaten. Zo organiseerden in juli twee buurtbewoners een pubquiz voor iedereen in en rondom De Schuylenburcht. De ‘Amerikaanse fuif’ trok 23 fanatiekelingen aan en bleek voor herhaling vatbaar. ‘Je ziet elkaar wel door de wijk lopen, maar je weet niet wie het is en nu spreek je elkaar’, zei een buurtbewoner die er ook op afkwam. De winnaars ontvingen een mooi pakket, samengesteld en gesponsord door ondernemers uit Oudewater. 

Buurtverbinder

Begin maart was er nog de wens om de verbinding met de wijk te versterken. Mensen van buiten weten de weg naar binnen inmiddels goed te vinden, maar de vraag is hoe je hen blijft betrekken en voorkomt dat het bij een eenmalige activiteit blijft. Een rol hierin is weggelegd voor een buurtverbinder: iemand die niet alleen signalen uit de wijk opvangt, maar ook actief mensen met elkaar verbindt. 

Inmiddels, een half jaar later, is er niet één, maar zijn er drie buurtverbinders in De Schuylenburcht actief. Ze organiseren bewonersavonden voor de eigen toren maar zorgen ook voor verbinding en een vanzelfsprekender brug tussen binnen en buiten. De beweging komt voort uit de gedachte die wordt doorleefd vanuit zowel het Touwteam, de buurtverbinders als de buurschappen: met elkaar 'Gewoon doen!'. Het creëren van duurzame en goed georganiseerde zorgzame gemeenschappen met de beweging Van Zorg naar Gewoon Leven.

Toekomstblik – samen verder bouwen

De Schuylenburcht is nog maar net geopend, maar de ambities reiken verder. In de nabije toekomst wil het team van Schuylenburcht nog meer inzetten op samenwerking met de buurt, met scholen, welzijnsorganisaties en vrijwilligersinitiatieven. Het denkt na over nieuwe vormen van dag-invulling, bijvoorbeeld voor mensen die niet in zorg zijn maar wél behoefte hebben aan structuur en contact. 

Ook experimenteert het team met technologie die zelfstandigheid ondersteunt, zoals sensoren of slimme alarmering. Niet om te controleren, maar om bewoners het vertrouwen te geven dat ze veilig zijn.