Dagstructuurrobot

Laatst bijgewerkt op: 31-03-2025 

Dagstructuur-ondersteuning helpt cliënten bij hun dagplanning. Het herinnert hen aan dagelijkse handelingen en afspraken en biedt cliënten meer ritme en structuur. Doordat zij zo meer dagelijkse handelingen zelfstandig kunnen doen, wordt de zorgmedewerker of naaste, die eerder deze herinneringen gaf, ontlast.

Sector:

Ouderenzorg , Gehandicaptenzorg

Voor wie:

Cliënt

Fase:

In gebruik

Wat is dagstructuur-ondersteuning?

Er zijn verschillende technologieën die cliënten kunnen ondersteunen bij hun dagstructuur: 

Beelscherm zonder interactie

Op het beeldscherm verschijnen herinneringen in teksten en symbolen. Eventueel met een geluid of een virtueel persoon (avatar) om de aandacht te trekken. Het scherm kan als een fotolijst op een tafeltje of kast staan.

Beeldscherm met interactie 

Dit gaat om een tablet met een aangepaste eenvoudige bediening, waarmee je met elkaar in gesprek kunt. Zo kan een mantelzorger de tablet op afstand bedienen en bijvoorbeeld beeldbellen opstarten. Voor de thuiszorg is er een aparte digitale omgeving te beeldbellen met cliënten. Lees meer over Beeldschermzorg.

Sociale robot

Een sociale robot is een relatief kleine robot met enkele menselijke kenmerken. De robot spreekt herinneringen uit, geeft instructies, coacht, voert gesprekken, kan complimenten geven of muziek afspelen.

Combinatie van een beeldscherm en een sociale robot 

Denk aan een beeldscherm in een robot of een beeldscherm met menselijke vormen. Het scherm is interactief, net als een beeldscherm van een telefoon en heeft vergelijkbare functies als de sociale robot.

Het is belangrijk om te bepalen wat de behoeftes zijn op het gebied van dagstructuur-ondersteuning om de juiste keuze voor een van deze subtypen te maken. Zo zijn bijvoorbeeld sociale robots meer geschikt voor cliënten die moeite hebben met het nemen van initiatief, en beeldschermen voor mensen zonder of met lichte cognitieve problemen.

Hoe helpt het bij het zorgproces?

Technologie voor dagstructuurondersteuning helpt de cliënt bij de persoonlijke dagplanning door herinneringen te geven voor dagelijkse handelingen en afspraken. Deze herinneringen kunnen geprogrammeerd worden, door bijvoorbeeld een zorgmedewerker of mantelzorger.

Bij verschillende toepassingen is er een verbinding tussen de technologie en het zorgdossier mogelijk. Zo komen zorgafspraken automatisch in de agenda. Deze technologieën ontlasten de zorgmedewerkers of naasten die normaal gesproken de cliënt zou moeten herinneren aan de dagplanning. Daarnaast kan het bijdragen aan de zelfredzaamheid van cliënten.

Controle op ondersteuning dagstructuur

Het is wel belangrijk dat cliënten de herinnering opvolgen. Dat kun je niet altijd goed checken via de dagstructuurtechnologie.Dit blijft een taak voor zorgverlener of mantelzorger. Voor het monitoren van hun dagpatroon kun je ook denken aan leefpatroonmonitoring.

Voorbeeld: bij de herinnering om te eten, ziet de mantelzorger o zorgmedewerker via leefpatroonmonitoring of er hierna activiteit in de keuken is. 

Technologie voor dagstructuurondersteuning wordt het meeste ingezet bij extramurale cliënten. Deze mensen zijn het meest geholpen bij ondersteuning in de dagstructuur:  

  • Mensen met geheugenverlies door dementie of niet-aangeboren hersenletsel, of overige vormen van cognitieve problemen en geheugenproblemen.
  • Mensen met een psychische aandoening, zoals depressie of autisme, die moeite hebben met het herinneren van afspraken of vasthouden van de dagstructuur. 
  • Mensen met het syndroom van Korsakov. 
  • Mensen met het syndroom van Huntington. 
  • Intramurale cliënten die behoefte hebben aan meer houvast. 

Aandachtspunten

  • Bij ondersteuning via een beeldscherm met teksten en symbolen, moet de gebruiker wel kunnen lezen en zich bewust zijn dat ze naar het scherm moeten kijken.
  • Mensen die slechthorend zijn, kunnen de dagstructuur-technologie soms niet goed horen.
  • Voor mensen met dementie is de dagstructuur-technologie vooral handig in het begin en midden stadium. In het laatste stadium is vaak het kortetermijngeheugen aangetast zodat iemand de herinnering (te) snel weer vergeet.
Zachte kostenZachte baten
  • Minder fysieke contactmomenten
  • Herinrichten van zorgproces
  • Leren werken met technologie
  • Uitleg aan cliënten en mantelzorgers
  • Bij verkeerd gebruik: risico
  • Grotere zelfstandigheid voor cliënten (voedselinname, agenda bijhouden, slaap-/waakritme, en persoonlijke verzorging)
  • Beter inregelenvan medicatie en vergroten medicatietrouw
  • Vergroten zelfredzaamheid van cliënten
  • Rust voor cliënt
  • Rust en gerust gevoel voor zorg/naasten 
  • Mantelzorgers worden minder belast
Harde kostenHarde baten
  • Kosten introductie in de organisatie (tijd voor training, installatie, beheer)     
  • Kosten randvoorwaarden zoals smartphones en internetverbinding  
  • Bij storingen extra werklast 
  • Kosten hardware/software 
  • Zorgprofessional stelt in/houdt bij en stemt af met cliënten en collega’s
  • Minder zorgmomenten  
  • Minder reisbewegingen
  • Wmo: enkele gemeenten: ondersteuning mantelzorg, try & buy principe.
  • Zvw: in de praktijk schaft bijvoorbeeld de thuiszorgorganisatie de digitale zorgtechnologie aan, en biedt deze vervolgens aan cliënten aan. Soms wordt hiervoor een eigen bijdrage gevraagd. Prestatie thuiszorgtechnologie:Bijna alle zorgverzekeraars. Eén zorgverzekeraar is nu nog te beperkt om de kosten helemaal te dekken.
  • Wlz: binnen dagtarief voor Volledig Pakket Thuis. Bij Modulair Pakket Thuis is prestatie thuiszorgtechnologie van toepassing, het kunnen declareren van extra uren bij het zorgkantoor.

Als de zorgtechnologieën voor dagstructuurondersteuning worden gebruikt bij mensen met dementie, geldt de Wet zorg en dwang (Wzd) niet. Dit komt omdat er geen sprake is van toezicht op de cliënt. Lees meer over digitale zorg en de Wzd.

Implementatietoolkit Dagstructuur-ondersteuning

Waardigheid en trots voor de toekomst en Zorgvernieuwing in Versnelling hebben de implementatietoolkit Dagstructuur-ondersteuning samengesteld in samenwerking met diverse zorgorganisaties die hun ervaring wilden delen. De toolkit geeft een praktisch stappenplan gericht op dit zorgproces, inclusief voorbeelddocumenten, tools en tips. Lees meer en download de toolkit. 

Alvast enkele tips:

  • Maak een vertaalslag naar de zorgprocessen. Wanneer gebruik gemaakt wordt van digitale dagstructuur-ondersteuning vindt een verandering in het zorgproces plaats. Denk hierbij aan het aanpassen van werkwijzen en protocollen.
  • Bepaal per cliënt welke doelen je wil bereiken en leg deze vast. Denk bijvoorbeeld aan meer zelfredzaamheid, medicatietrouw, consistentere voeding inname, persoonlijke verzorging. Gebruik deze doelen bij (tussen)evaluaties.
  • Zet niet gelijk alle afspraken of activiteiten waar de cliënt ondersteuning bij nodig heeft in het systeem. Bouw dit geleidelijk op zodat de cliënt eraan kan wennen.
  • Over het algemeen zorgt de mantelzorger voor het programmeren van de herinneringen of andere berichten. Dit kan via een familieportaal waar de mantelzorger vaak al bekend mee is. Door de zorgafspraken in de digitale agenda te zetten, kunnen ze worden uitgesproken of getoond.
  • Let goed op de software die een dagstructuurtechnologie gebruikt. Sommige gebruiken ‘open’ programma’s. Meer informatie en tips rondom privacy en het internet op de website van de Consumentenbond.

Lopend onderzoek

Academische Werkplaats ZoTeG voert vanaf 2023 een ZonMw-gefinancierd doelmatigheidsonderzoek uit naar de inzet van robot Tessa in de gehandicaptenzorg.  

Het Louis Bolk Instituut onderzoekt ondersteuning dagstructuur. 

Onderzoek

Jouw kennis ook op de kennisbank?

Neem contact met ons op.

Deel deze pagina via:

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!

Met onze nieuwsbrief blijf je wekelijks op de hoogte van alle trends en ontwikkelingen in de langdurige zorg.

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!