EWare biedt nieuwe mogelijkheden voor dementiezorg

Met leefstijlmonitoring volgen zorgmedewerkers of mantelzorgers op afstand het dagelijks leefpatroon van iemand met dementie. Koppelen van dit systeem aan de sociale robot Tessa levert oneindig meer mogelijkheden op. In het Europese AAL-project eWare is de afgelopen jaren hard gewerkt aan die koppeling. Het nieuwste prototype wordt nu getest.

Top 10 van wensen en behoeften

Henk Herman Nap, adviseur bij Vilans en coördinator van het eWare-project: ‘De afgelopen 2 jaar hebben we eWare in 4 landen ontwikkeld en getest: Nederland, Noorwegen, Italië en Zwitserland. Dat heeft een aantal wensen en behoeften opgeleverd waarvan we de top 10 hebben verwerkt in het nieuwe prototype. Bijvoorbeeld het instellen van doelen die in overleg met de mantelzorger en de zorgmedewerker worden bepaald. Zo’n doel kan bijvoorbeeld zijn: op tijd naar bed gaan. Tessa zegt dan: wordt het niet eens tijd om te gaan slapen? 2 uur later kan dit overgaan in: het is toch wel belangrijk dat je nu naar bed gaat, anders ben je morgen zo moe. Uiteindelijk kan de mantelzorger een melding krijgen als er nog steeds niet gereageerd wordt en er mogelijk wat aan de hand is. Hij of zij kan dan bij vader of moeder langsgaan of via de eigen telefoon Tessa nog iets laten zeggen.’ 

Tessa wordt steeds slimmer

Nap is blij met de Europese samenwerking in dit project. ‘We werken met een heel goede applicatieontwikkelaar in Italië. En Ascom in Noorwegen heeft weer een enorm netwerk. Tessa wordt zo ook steeds slimmer, ze spreekt nu ook Italiaans en Noors. Vilans is coördinator van het project en in Nederland verantwoordelijk voor de co-creatie en evaluatie met mantelzorgers, cliënten, zorgprofessionals en managers en voor de onderzoeksmethodiek en het ontwikkelen van de businesscase. Waar zitten de kosten en baten en hoe kunnen we ervoor zorgen dat deze technologie straks ook wordt gefinancierd?’

Nieuwe techniek voor nieuwe vormen van zorg

Esther Jacobs is projectleider domoticazorg bij ZZG zorggroep. Vanuit Waardigheid en trots was haar organisatie op zoek naar nieuwe manieren om zorg thuis te organiseren voor mensen met een verpleeghuisindicatie. Zo kwamen ze bij eWare terecht. Jacobs: ‘Juist voor deze doelgroep is dit een heel kansrijk project. Mensen met dementie die langer thuis wonen vragen om hele nieuwe vormen van zorg. Daar passen dus ook nieuwe vormen van technologie bij. Denk aan het gebruik van de alarmknop. Als mensen niet meer het besef hebben dat ze daarop kunnen drukken, met welke andere techniek help je ze dan?’

Proefkonijn voor een spionagesetje

ZZG zorggroep test eWare nu bij 50 mensen. Dat loopt tot eind april 2020 en levert mooie inzichten op, zegt Jacobs. ‘Mensen vinden het bijvoorbeeld vervelend om een herinnering te krijgen als ze iets vergeten zijn. Maar als ze een compliment krijgen bij gewenst gedrag werkt het wél. Tessa reageert ook steeds meer op wat de oudere doet of zegt. Aan die verbinding is de afgelopen jaren hard gewerkt. Verder zijn er natuurlijk veel praktische zaken waar je rekening mee moet houden: verstaan mensen wat Tessa zegt, kunnen we het integreren in hun dagelijks leven en willen mensen het ook. Een reactie was bijvoorbeeld: dus als ik het goed begrijp zoeken jullie een proefkonijn voor jullie spionagesetje? Daar moesten we erg om lachen, maar het geeft wel aan hoe gevoelig het kan liggen. Dit is een bijzondere doelgroep en mensen moeten er echt achter staan, anders werkt het niet.’

Geen verstand van techniek

De doelen worden aangepast aan de persoon. ‘Dat is belangrijk voor de acceptatie’, zegt Jacobs. ‘De een wil bijvoorbeeld graag met de voornaam worden aangesproken, de ander juist niet. De gesproken tekst moet je dus goed met de cliënt overleggen. Maar ook: waar zet je Tessa neer? Is ze goed te verstaan?’ Jacobs merkt dat er veel onzekerheid is bij ouderen. Doe ik het wel goed, zeg ik iets fout, ik heb geen verstand van techniek. Het zijn veelgehoorde reacties. Dat maakt het selecteren van cliënten een uitdaging, vindt ze. ‘Er zijn altijd mensen die het prima vinden, anderen weten het niet zo goed of willen niet. Dat is jammer, we hebben verschillende cliënten voor wie het een goede oplossing kan bieden, maar die niet mee willen doen.’

Voordelen van leefstijlmonitoring

Jacobs hoopt dat door dit project meer ouderen, mantelzorgers en medewerkers in aanraking komen met leefstijlmonitoring en daar de voordelen van leren kennen. ‘Ook als we dit systeem niet gaan gebruiken in deze vorm, hoop ik dat het inzichten oplevert die leiden tot iets wat wel in te zetten is’, zegt ze. ‘Er zitten voldoende waardevolle elementen in die aanknopingspunten bieden om verder te gaan, ook als dit niet direct of in één keer leidt tot een passende business case.’

Meer informatie over technologie

• Helpt technologie mensen met dementie om meer te bewegen?
• Lees ook dit bericht: Probeer nieuwe technologie eerst uit
• Bekijk dit blog: Zorgorganisaties volop bezig met nieuwe technologie