Advies aan politiek: zorgprofessional heeft wind in rug nodig met technologie

Onlangs reageerden we als Vilans op de verkiezingsprogramma’s met de stelling ‘Technologie is geen toverstokje voor de zorg.' Nu we richting de formatiefase gaan, geven we een advies met meer inhoudelijke toelichting mee.

Stelling: top-down afschaffen werkt niet

Reactie verkiezingsprogramma's: ‘Meer realiteitszin nodig’

In de politiek is de zorg niet ‘top of mind’. Veel partijen willen defensie-uitgaven bekostigen met bezuinigingen op de zorg. Bestuurders Mirella Minkman en Erwin Bleumink van Vilans reageren met 3 stellingen op de verkiezingsprogramma's.

Verhaal Interview

Lees meer

Veel aandacht voor zorgtechnologie in partijprogramma’s

Het is nog steeds afwachten wie er gaan formeren, maar we zien in de partijprogramma’s veel aandacht voor technologie. Bijvoorbeeld: ‘Zet digitale zorgtoepassingen breder in om de verpleeghuiszorg, de gehandicaptenzorg en de wijkverpleging menselijk en persoonlijker te maken.’ Of: ‘Technologie zal bureaucratie verminderen.’ En: ‘Bevorder datagestuurd werken in de zorg.’

Al deze aandacht is terecht, want zorgtechnologie is een goed hulpmiddel en niet meer uit de zorg weg te denken. Maar het risico is wel dat de technologie zelf te veel als doel wordt gezien.

Vraagstukken door technologie

De inzet van technologie zet namelijk ook altijd andere vraagstukken voor zorgprofessionals in gang. Ja, een medicijndispenser geeft de cliënt meer zelfstandigheid en kan tijd besparen als je niet meer lang hoeft te komen voor het toedienen van medicijnen. Maar iemand die eerder geholpen werd met medicatie door een zorgprofessional mist die bezoekjes als een medicijndispenser wordt ingezet. Er ontstaat dan een vraag op het sociale vlak waar de buurt mogelijk van betekenis kan zijn. Het is dus belangrijk om te kijken wat deze persoon nog meer nodig heeft.

Interoperabiliteit

Het is bij de inzet van technologie daarnaast belangrijk hoe de opvolging van meldingen wordt ingericht. Doordat er steeds meer gebruik gemaakt wordt van technologie neemt ook het aantal meldingen toe. Dit kan zorgen voor meldingsdruk bij de zorgprofessional en inefficiënte opvolging. Om versnippering en daarmee werkdruk te voorkomen, is het van belang dat systemen op elkaar aansluiten (interoperabiliteit). Dit reikt verder dan de verantwoordelijkheid van individuele organisaties alleen. Voor goede interoperabiliteit zijn ook landelijke afspraken nodig.

Nieuwe manier van werken

Doordat er steeds meer technologie wordt ingezet is er ook steeds meer data beschikbaar. Sensoren worden vaak ingezet om te signaleren wanneer een bewoner het bed verlaat. Maar ze kunnen ook andere data opleveren. Is uit data op te maken dat een bewoner ’s nachts heel onrustig is? Dan kun je op zoek naar oorzaken. Het kan bijvoorbeeld zijn dat deze bewoner meer activiteit overdag nodig heeft. Het gaat dus ook om: hoe gaan we data gebruiken om zorg te verbeteren? Dit raakt dus veel meer werkprocessen, dan alleen die van de nachtzorg en vraagt om een nieuwe manier van werken.

Waardebepaling

Technologie die wordt ingezet moet verder van meerwaarde zijn voor de hele zorgsector en de maatschappij. Niet alleen voor cliënten en zorgprofessionals, maar ook bijvoorbeeld mantelzorgers of zorgkantoren. Daarbij is het van belang om eenheid te bereiken in de manier waarop je de waarde bepaalt. Zo kom je tot breed gedragen en geaccepteerd bewijs. En dit helpt verzekeraars, zorgkantoren, gemeenten en zorgorganisaties om goede beslissingen te nemen over het al dan niet inzetten van technologie.

Spraakgestuurd rapporteren

Zo weten we dankzij de waardebepaling van spraakgestuurd rapporteren dat het sneller is dan rapporteren via tekst en dat er maar weinig fouten worden gemaakt in een spraakgestuurde rapportage. Waardebepaling heeft ook laten zien dat het gebruiksgemak voor de zorgprofessional toeneemt met de tijd en dat de baten opwegen tegen de kosten.

Implementatie en bekostiging

Om de toegevoegde waarde in de praktijk te bereiken is verder een goede implementatie van belang. De realiteit is dat er tijd en geld nodig is om technologie te implementeren. Niet alleen in de technologie, maar ook in de organisatie. En ook de bekostiging van de technologie zelf moet op orde zijn. Het is lastig als je als wijkverpleegkundige moet vragen: ‘Waar bent u verzekerd?’ En tot de conclusie komt: ‘Niet daar? Dan kunt u helaas geen gebruik maken van deze toepassing.’ Er zitten onbedoeld nog weeffouten in de huidige bekostiging van technologie.

Meer nodig dan positieve woorden

Toegegeven, door technologie veel te benoemen en er positief over te communiceren, zien we dat er veel meer aandacht voor technologie in de zorg is gekomen. Daarom is het te begrijpen dat technologie ook nu weer positieve aandacht in verkiezingsprogramma’s krijgt.

Maar het is van belang dat technologie niet onbedoeld tot extra werkdruk leidt. Implementatie is cruciaal zodat er een nieuwe manier van werken ontstaat. Beleid en financiering moeten volgend zijn aan ontwikkelingen. Het is essentieel dat bekostiging de toepassing van technologie stimuleert en niet afremt. Technologie moet verder om de juiste redenen ingezet worden. Zoals meer vrijheid voor een cliënt door gebruik van een medicijndispenser, zonder dat dit ten koste gaat van een waardevol leven. Tot slot zorgt een goede waardebepaling dat er gefundeerde beslissingen worden genomen over de inzet van technologie.

Oproep aan politiek

Onze oproep aan de politiek? Zie technologie echt als middel en niet als doel. Heb voldoende oog voor beleid dat de processen eromheen faciliteert en verzilver zo de kansen die technologie kan bieden. Zo zorgen we ervoor dat de zorgprofessional niet alleen mooie beloftes hoort, maar ook echt gaat ervaren: ‘Technologie geeft me de wind in de rug om van betekenis voor de cliënt te kunnen zijn.’