Toolbox helpt huisartsenpraktijken bij samen beslissen met ouderen

Dankzij de werkwijze 'Samen beslissen met ouderen' help je ouderen om zich goed voorbereiden op het bezoek aan de huisartsenpraktijk. Daardoor hebben ouderen gesprekken over wat zij écht belangrijk vinden. Ook de huisartsen en praktijkondersteuners die de gesprekken voeren zijn meer tevreden. Maar hoe pas je deze werkwijze toe in de praktijk? Een praktische toolbox helpt huisartsenpraktijken daarbij.

Samen beslissen met ouderen werkt. Ruth Pel, expert Samen Beslissen bij Vilans, doet al tien jaar onderzoek naar samen beslissen met kwetsbare ouderen (‘Ik spreek liever van ouderen met een kwetsbare gezondheid.’) Haar overtuiging: een ziektegericht gespreksmodel helpt niet bij multiproblematiek. ‘Daarom is een ‘persoonsgericht’ gespreksmodel belangrijk, waarin ook aandacht is voor voorbereiding op het gesprek, het benoemen van doelen én evaluatie. Dat levert mooie gesprekken op, krijg ik vaak te horen, niet alleen tussen patiënt en zorgverlener, maar ook tussen ouderen en mantelzorgers. Ook moeilijke zaken, bijvoorbeeld wel of niet reanimeren, worden zo gemakkelijker bespreekbaar.’

Samen Beslis Hulp

Dat persoonsgerichte gespreksmodel, met samen beslissen, toepassen in de huisartsenpraktijk vormde de kern van het project STERK (Samen Beslissen met TOPICS-SF in Eerstelijns Regio’s en Ketens, met subsidie van het Zorginstituut Nederland). Huisartsenpraktijken van drie regionale samenwerkingsverbanden voerden de werkwijze in. Daarvoor is de Samen Beslis Hulp ontwikkeld, een vragenlijst die ouderen voorafgaand aan het bezoek aan de huisartsenpraktijk invullen en inzicht geeft in wat zij echt belangrijk vinden.

Oudere in de actiestand zetten

Gezondheidscentrum Didam was één van die praktijken. Projectcoördinator Simone Kwant: ‘We legden al meer de focus op gezondheid en minder op ziektegericht. Met deze werkwijze ga je in op wensen en doelen in plaats van op klachten, ook doordat ouderen zich voorbereiden. Het leidt tot een ander gesprek. En de oudere zelf wordt ook in de actiestand gezet.’

Meer tevreden gevoel

Huisarts Nikki Regtering valt haar bij: ‘De vragenlijst is heel praktisch en direct gericht op alle gebieden die voor ouderen relevant zijn. De patiënt moet zelf beslissen wat belangrijk is en wat hij met de dokter wil bespreken. Dat levert een goede dialoog op, het contact verdiept zich en je merkt dat de patiënt zich gehoord voelt. Mooi dat we ook oog hebben voor de mantelzorger. Je komt erachter wat echt belangrijk is voor de patiënt en het geeft mij als dokter een meer tevreden gevoel. Het kost soms extra tijd, maar ik denk dat het op langere termijn extra tijdwinst oplevert.’

Enthousiaste reacties

Ook ouderen zelf hebben, dankzij KBO-PCOB en KBO Brabant, de Samen Beslis Hulp ontdekt. Jozette Aldenhoven (KBO-PCOB) lacht: ‘Ouderen geven bij ons aan de Samen Beslis Hulp zelf te willen gebruiken, dus niet per se op initiatief van de huisarts of praktijkondersteuner. Zo bereiden mensen zich goed voor, ze hebben perspectief en benoemen de dingen die zij overeind willen houden. Of huisartsen en praktijkondersteuners het vervelend vinden als patiënten met de Samen Beslis Hulp komen? Welnee! Hun reacties zijn zoiets als ‘Wauw, dankjewel!’ Zij voelen zich er enorm mee geholpen!’

Verder goed om te weten:

De Samen Beslis Hulp kan op verschillende manieren worden ingezet. Bijvoorbeeld bij toegenomen kwetsbaarheid, als onderdeel van het zorgprogramma kwetsbare ouderen, maar ook als hulpmiddel wanneer gesprekken zijn vastgelopen.
Gesprekken op basis van de Samen Beslis Hulp duren in het algemeen niet langer. Sterker nog: ze duren vaak zelfs korter omdat je sneller tot de kern/essentie komt. Moet de Samen Beslis Hulp ter plekke nog worden ingevuld, dan duurt het uiteraard iets langer.
Bekostiging: deze werkwijze kan worden geïntegreerd in zorgprogramma’s als daarover afspraken zijn gemaakt. In de praktijk zien we dat andere vragenlijsten vaak worden afgebouwd of selectiever ingezet.
Er zijn verschillende manieren om de Samen Beslis Hulp af te nemen: op papier of digitaal. In de toolbox staan de voors en tegens beschreven, zodat huisartsenpraktijken een afgewogen beslissing kunnen nemen.
Beschikbaarheid digitale versie Samen Beslis Hulp: deze zit in VIPLive en is landelijk beschikbaar. De eigen huisartsengroep moet dat wel binnen het eigen afgenomen pakket regelen. Patiënten kunnen de Samen Beslis Hulp dan invullen via spreekuur.nl.
Ouderen die op eigen initiatief de Samen Beslis Hulp willen invullen kunnen deze vinden op https://samenbeslishulp.nl.

Toolbox Samen beslissen met ouderen

Op basis van onder meer de ervaringen in de huisartsenpraktijken heeft Vilans een praktische toolbox ontwikkeld met een opzet voor de aanpak van de implementatie, allerlei praktische hulpmiddelen en tips en voorbeelden uit de praktijk.