Zorgzame gemeenschappen: niet betrekken, maar verbinden

Een noviteit inderdaad, zo vertelt Vilans-adviseur Femke de Wit. Zij, al 30 jaar zelf Amstelveense (’Maar ik heb nooit geweten wat er allemaal in de wijken wordt georganiseerd’), liep een jaar lang mee in Stadsdorp Elsrijk om te zien en te ervaren hoe een zorgzame gemeenschap werkt. Zij viel met haar neus in de boter. ‘Ik had het geluk dat het stadsdorp tien jaar bestond en dat er allerlei extra activiteiten waren. Ik heb van alles kunnen doen. Ik heb achter de bar gestaan, slingers opgehangen, bijeenkomsten bijgewoond maar ook meegewerkt aan de evaluatie van de zorgzame gemeenschap, waarvoor ik bijvoorbeeld ook mensen heb geïnterviewd. Ik ben met open armen ontvangen.’

Website in twaalf talen

En zij leerde de wijk kennen. ‘Ik dacht altijd dat Elsrijk, op vijf minuten fietsafstand van waar ik woon, een buurt met vooral grote chique huizen was, maar de wijk kent ook een deel met hoge flats. De bewoners zijn heel gevarieerd.’ Stadsdorp Elsrijk heeft oog voor het steeds diverser worden van de wijk. De informatie op de prachtige website is bijvoorbeeld in twaalf talen te lezen, tot aan het Fries toe.

Enorme variëteit

Wat viel Femke op? ‘Er wordt heel veel georganiseerd. Er is een leesclub, er zijn lezingen en concerten, er wordt pétanque en een multiculturele modeshow georganiseerd en ga zo maar door. Er is ook een boek geschreven over de historie van Elsrijk. In de plaatselijke boekhandel stond dat wekenlang op een. De buurtborrels en buurtkoffies hebben een sociale functie, als er iemand niet is wordt er achteraan gebeld en mensen doen dingen voor elkaar. Ideeën komen echt uit de omgeving, van onderop. Dat levert dus een enorme variëteit aan activiteiten op.’

Autonomie en eigen regie

Stadsdorp Elsrijk kent een grote hoeveelheid betrokken en bevlogen vrijwilligers, die door drie betaalde krachten worden ondersteund. Vrijwilligers die autonomie en eigen regie hoog in het vaandel hebben staan, zo merkte Femke toen het bestuur huisregels wilde introduceren. ‘Dat leidde wel toe enige discussie’, vertelt zij.   

In de bus

De zorgzame gemeenschap denkt goed na over hoe ze mensen kunnen bereiken die moeilijker te bereiken zijn. Femke: ‘Een bestuurslid ging bijvoorbeeld brieven in de bus doen in zijn eigen wooncomplex. In de evaluatie is ook gekeken waarom mensen niet naar activiteiten komen. Het blijkt dat vooral de groep tussen de 40 en 60 jaar hier moeilijk voor te porren is, zij hebben het vaak te druk met andere dingen.’

Haar ervaringen zet Femke nu in ‘aan de andere kant van de tafel’ in bij een adviestraject in Zwolle, bij IJsselheem. De VVT-organisatie wil in de stad bijdragen aan community care samen met welzijnsorganisaties en zorgzame gemeenschappen. Femke ondersteunt de kwartiermaker. ‘We zijn de betrokken partijen in kaart aan het brengen en maken nu een effectenkaart wat ze willen bereiken en hoe ze dat gaan doen. De bedoeling is dat andere partijen in de regio gaan aansluiten. Op basis van gelijkwaardigheid. Dat ik een inkijkje heb gehad in hoe het er in zo’n gemeenschap aan toe gaat, helpt mij enorm. Je kunt inspelen op het gevoel van autonomie en eigen regie van de mensen. Je wil de mensen niet het systeem inzuigen, maar kijken hoe je kunt verbinden. Het perspectief moet zijn: wij doen het samen, niet: wij betrekken jullie er bij. Dat inzicht geef ik zorgorganisaties die willen samenwerken met zorgzame gemeenschappen graag mee.’