In het hart van de gemeenschap - Samenwerken met zorgzame gemeenschappen

Gepubliceerd op: 07-07-2025

De zorg kraakt onder druk van vergrijzing, personeelstekorten en stijgende kosten. Tegelijk tonen bewonersinitiatieven aan dat het anders kan - met nabijheid, veerkracht en solidariteit als uitgangspunt. Maar hoe sluit je als professional of organisatie goed aan bij bewonersinitiatieven in de wijk? In de publicatie 'In het hart van de gemeenschap' lees je acht inzichten uit de praktijk die we vertaalden in vijf bouwstenen om antwoord te geven op deze vraag.

Steeds meer mensen in Nederland nemen zélf het initiatief om hun buurt leefbaar, verbonden en zorgzaam te houden. In deze buurten ontstaat een andere manier van omkijken naar elkaar: informeel, verbonden en vanuit vertrouwen. Van dorpshuizen en buurtnetwerken tot stadsdorpen en coöperaties: deze zorgzame gemeenschappen vormen een krachtig antwoord op een zorgsysteem dat piept en kraakt. Dit past in een bredere maatschappelijke transformatie waarin bewoners zelf vormgeven aan een zorgzame samenleving.

Correspondenten Zorgzame gemeenschappen

Vilans volgt deze beweging al jaren. En we weten: samenwerken met deze gemeenschappen vraagt om meer dan goede bedoelingen. Daarom trokken vijf collega’s als ‘Correspondenten Zorgzame gemeenschappen’ een jaar lang de wijk in. We selecteerden een gevarieerd aantal initiatieven die al wat langer bestaan én in de buurt van de woonomgeving van onze correspondenten. Zo konden zij ook in de avonden en weekenden meedoen. Ze dronken koffie met bewoners, hingen slingers op, gingen mee naar de gemeente, hielpen hun veranderverhaal te ontdekken, luisterden en leerden. In 'In het hart van de gemeenschap' delen ze hun inzichten – niet vanuit theorie, maar vanuit meedoen.

De samenleving is geen project: acht inzichten voor samenwerking

De vraag is niet óf we met zorgzame gemeenschappen moeten samenwerken, maar hóe. Hun kracht dreigt verloren te gaan als we deze initiatieven behandelen als ‘nog een project’. Want samenwerken met een gemeenschap vraagt iets anders dan samenwerken met een organisatie. Het vraagt een andere houding, een ander tempo en een andere manier van denken. De acht inzichten en vijf bouwstenen in deze publicatie helpen om die overstap te maken.

Bouw mee aan een zorgzame samenleving

'In het hart van de gemeenschap' is een uitnodiging aan professionals in zorg en welzijn, gemeenteambtenaren, bestuurders én andere partners in de wijk om aan te sluiten bij wat er al is. Om bewoners niet alleen een stem, maar ook ruimte te geven. En om samen te bouwen aan buurten waar mensen zich gezien, gesteund en thuis voelen.

De publicatie ‘In het hart van de gemeenschap’ is met hulp van het AI-programma LM Notes ook omgezet in een podcast van ongeveer 6 minuten.