Heupairbag
Laatst bijgewerkt op: 24-09-2025
In Nederland belandt elke 5 minuten een 65-plusser op de spoedeisende hulp na een val (bron: VeiligheidNL). Een deel van deze vallen leidt tot een heupfractuur. Je kunt het letsel als gevolg van een val verminderen door een heupairbag te dragen. Deze vangt de klap bij een val op. Het dragen van een heupairbag geeft mensen meer rust en ze voelen zich vrijer om te bewegen.
In het kort
Sector
Ouderenzorg
Voor wie
Cliënt
Fase
Borgen en opschalen, Uitproberen
Een heupairbag is een riem of broekje met luchtkussentjes aan beide zijden van de heup die voor een zachte landing zorgen als iemand valt. In de heupairbag zitten sensoren die continu iedere beweging volgen en een val direct herkennen. Zodra dit gebeurt blazen CO₂-patronen in de riem de luchtkussentjes op. Na de val wordt er een melding verstuurd naar de zorgmedewerker. Sommige heupairbags hebben ook een GPS-tracker om er snel achter te komen waar de cliënt is.
Zorgvannu.nl
Een heupairbag zorgt ervoor dat iemand bij een val zacht terechtkomt. De gevolgen van een val zijn hierdoor minder ernstig, het letsel wordt beperkt. Daarnaast kan het cliënten met een verhoogd valrisico helpen om (opnieuw) zelfvertrouwen op te bouwen en hun valangst tijdens het lopen te verminderen. Hierdoor bewegen zij zich vrijer, waardoor minder intensieve supervisie van zorgmedewerkers nodig is.
De heupairbag is bedoeld voor:
- Mensen met een verhoogd valrisico die het dragen van een airbag accepteren.
- Mensen in een rolstoel die de neiging hebben om op te staan.
- Mensen die in de nacht vergeten dat ze lastig lopen en wel loopdrang hebben.
Voorbeelden van exclusiecriteria zijn:
- Mensen die veelvuldig de heupairbag op bepaalde momenten afdoen, bijvoorbeeld tijdens toiletgang, en vervolgens niet meer aantrekken en daar laten liggen.
- Mensen die zonder de heupairbag zelfstandig naar het toilet kunnen gaan, maar met heupairbag niet meer. Dit komt doordat het lastig kan zijn de heupairbag na de toiletgang weer op de juiste manier aan te trekken. In deze situatie moet er een afweging gemaakt worden tussen het belang van de zelfstandigheid van de persoon en de extra veiligheid die de heupairbag kan bieden.
- Mensen waarbij tijdens het aan- en uittrekken van de heupairbag het valgevaar onevenredig wordt vergroot.
- Mensen waarbij de heupomtrek te groot of te klein is waarvoor geen geschikte maat heupairbag beschikbaar is.
- Mensen met decubitus gevoeligheid of huiddefecten rondom het draaggebied van de heupairbag.
- Mensen die te veel ongemak ervaren of onrustig worden door het dragen van de heupairbag
- Mensen die (extreem) veel vallen is een reden om de heupairbag niet in te zetten. Dit omdat de kosten voor het vervangen van de luchtpatronen dan erg duur wordt. Vaak is het dan goed om naar andere oplossingen te kijken en achterliggende redenen te onderzoeken.
| Zachte kosten | Zachte baten |
|
|
| Harde kosten | Harde baten |
|
|
Als de heupairbag wordt toegepast bij mensen met dementie, is de Wet zorg en dwang (Wzd) van toepassing. Er is namelijk sprake van het uitoefenen van toezicht op de cliënt. Bij activering van de heupairbag wordt een signaal afgegeven wanneer en mogelijk ook waar (via GPS) de val heeft plaatsgevonden. Lees meer over digitale zorg en de Wzd.
- Wmo: niet van toepassing
- Zvw: vooralsnog niet van toepassing. Er zijn enkele experimenten met een zorgverzekeraar gaande om tot financiering te komen.
- Wlz: binnen dagtarief voor intramuraal en Volledig Pakket Thuis. Bij Modulair Pakket Thuis is prestatie thuiszorgtechnologie van toepassing, het kunnen declareren van extra uren bij het zorgkantoor.
Hieronder een aantal aandachtspunten voor implementatie:
- Er zijn verschillende maten heupairbags: S, M, L en XL. Bedenk goed welke maat je nodig hebt.
- Er zijn twee varianten heupairbags: een riem en een broekje. In bepaalde situaties heeft de riem voorkeur boven het broekje en andersom. Keuzevrijheid, zelfstandigheid, veiligheid moeten hierbij zorgvuldig afgewogen worden bij het selecteren van de juiste heupairbag voor elke cliënt.
- De heupairbag kan onder de kleding worden gedragen. Hierdoor is de zichtbaarheid van de heupairbag beperkt. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat niet elke cliënt de heupairbag even prettig vindt zitten.
- Sommige zorgorganisaties gebruiken standaard twee heupairbags per cliënt, hierdoor kom je minder snel in de knoei als een airbag in de was zit of niet aan de oplader gelegd is.
- Zorg voor een heupairbag-uitprobeerfase. Als de heupairbag niet goed werkt, komt dat meestal binnen de eerste week al naar voren. Door het hebben van een evaluatiemoment (bijv. binnen 2 weken) kan beoordeeld worden hoe de heupairbag in de praktijk wordt ervaren, of de bewoner de heupairbag prettig vindt, of er problemen zijn ontstaan en of de maat goed is. Dit zorgt ervoor dat de zorg blijft afgestemd op de bewoner.
- Maak gebruik van een centrale plek voor het opbergen van materialen van de heupairbag. Bijvoorbeeld het verpleegkundig magazijn. Zodat betrokken zorgmedewerkers snel en altijd toegang hebben tot de benodigde materialen.
- Maak een werkinstructie om snel veelvoorkomende vragen die voortkomen uit het werken met de heupairbag te beantwoorden. Bijvoorbeeld voor vragen als waar de patronen moeten worden weggegooid of wat een bepaald lampje betekent.
- Specifiek voor de inzet extramuraal, om de heupairbag kleinschalig in te zetten: zorg voor een goede taak – en rol verdeling. Betrek mantelzorgers en verzorgenden hier ook in. En kijk naar financieringsmogelijkheden.
Meer informatie
- Voor zorgverleners: Zorg voor Beter heupairbag, en Zorg van Nu heupairbag.
- Voor zorgorganisaties: opbrengsten en financiering van de heupairbag op de kennisbank digitale zorg van Vilans.
