‘Bekwaamheid in zorg belangrijker dan bevoegdheid’

Zorgorganisaties moeten zorgen dat zorgverleners die bekwaam zijn in handelingen deze ook mogen uitvoeren. Nu leggen ze de nadruk nog te veel op diploma’s. De 'Taskforce ondersteuning optimale inzet zorgverleners' adviseerde ministers Ernst Kuipers en Conny Helder daarom bepaalde protocollen aan te laten passen.

Het advies waar vakblad Skipr onlangs over schreef, gaat niet ver genoeg. Dat zegt Vilans-directeur Lia Davelaar. ‘Als je als gediplomeerde zorgmedewerker al vijf jaar geen katheter meer hebt geplaatst, dan maakt dat je net zomin bevoegd als iemand zonder diploma. Zeker als deze medewerker wel goed geschoold en getoetst is om dit te doen.’

Onbekwaam = onbevoegd

'Het is helemaal niet zo nieuw dat de bekwaamheid van zorgmedewerkers belangrijk wordt gevonden, los van welke diploma’s er zijn behaald', zegt Davelaar. 'Eigenlijk is altijd al gezegd: onbekwaam = onbevoegd. Zorgorganisaties kunnen beter de verantwoordelijkheid bij de individuele zorgprofessionals leggen. Die kunnen zelf het beste beoordelen of ze zich bekwaam voelen of niet. Als dat niet zo is, moeten ze de handeling niet uitvoeren. Dat heeft ook weer te maken met context. Ook al ben je aantoonbaar geschoold en getoetst, dan nog kun je, wanneer een situatie te spannend is, besluiten om iets niet te doen. Dit kan van alles zijn, bijvoorbeeld een gebrek aan vertrouwen tussen zorgmedewerker en patiënt.’

Bekwaamheidspaspoort

‘Ook bij Vilans werken wij met zorgprotocollen. We zien deze vooral als werkinstructies. Daar staat vooral in hoe een bepaalde handeling gedaan moet worden en niet wanneer. Lange tijd boden we zorgorganisaties de mogelijkheid om aan te geven welk niveau een zorgverlener moet hebben om een bepaalde handeling uit te voeren. Sinds vorig jaar hebben we deze optie weggehaald uit het portaal, dat gebruikt wordt door ongeveer 200.000 professionals in de langdurige zorg.’ 

Het is veel verstandiger om zoiets te regelen in een managementsysteem, met bijvoorbeeld een bekwaamheidspaspoort. Dit staat los van alle protocollen. Hierin kan precies staan in welke handelingen de medewerker bekwaam en geschoold is. 

Meer over dit thema

In dit webinar schetsten we de huidige problematiek rond het uitvoeren van handelingen en toebedelen van deskundigheidsniveaus in de praktijk. Samen met Bas Vogel, beleidsadviseur bij V&VN, Karin de Poorter, beleidsadviseur bij ActiZ, en Leen van de Sant, verpleegkundige bij Buurtzorg, bekeken we wat mogelijke oplossingen zijn, en hoe anderen dit doen.