Eindresultaten Challenge Verpleeghuizen van de Toekomst
Voor de tweede keer heeft de Challenge Verpleeghuizen van de Toekomst plaatsgevonden. Wat heeft het opgeleverd aan innovaties? En wat leer je ervan als je eraan meedoet als zorgorganisatie? Deelnemer: ‘Zo’n challenge wijst je toch op je eigen blinde vlekken en aannames.’
Vijf verpleeghuizen werden door de jury genomineerd om aan de slag te gaan met opschaling van bestaande plannen. Plus vijf verpleeghuizen die aan de slag wilden met de implementatie van innovatieve toepassingen. Vilans begeleidde de deelnemende organisaties in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland die, namens de zorgkantoren, de organisator is van de challenge. Nu ligt er een eindverslag, waarin de opbrengsten inzichtelijk zijn gemaakt.
Focus
‘Een extra impuls om innovaties verder te brengen en implementeren binnen de organisatie’, zegt Sanne Schepens, projectleider innovatie bij Vitalis WoonZorg Groep, op de vraag waarom ze deelnamen aan de challenge. ‘Toen ik 2,5 jaar geleden aan deze functie begon, liepen er al allerlei initiatieven op het gebied van innovatie, maar het was behoorlijk versnipperd. Daar hebben we meer structuur en focus in aangebracht. Bij het aanmelden voor de challenge hebben we gekozen voor de implementatie van Leefcirkels als speerpunt. In het kader van de Wet zorg en dwang wilden we daar graag snel mee aan de slag.’
Van techniek naar gebruik
Leefcirkels stelt bewoners van het verpleeghuis in staat om vrijer te bewegen door het huis, zonder dat daarbij concessies worden gedaan aan de veiligheid. Een mobile device (een soort horloge) opent voor de bewoner de deuren en houdt ze dicht als de risico’s niet opwegen tegen de extra leefruimte. ‘Een prachtig concept, waar we helemaal in geloven’, aldus Schepens. ‘Bij de implementatie en opschaling kwamen we er al snel achter dat het niet de techniek is die zorgt voor oponthoud. Het draait bij Leefcirckels veel meer om het meenemen van de medewerkers in de nieuwe manier van werken. Zij moeten leren anders te denken over veiligheid en beweegruimte voor de bewoner. Waar ze jarenlang niets anders hebben gedaan dan ervoor te zorgen dat mensen niet uit het zicht verdwijnen, is het nu loslaten en ruimte geven waar dat kan. Dat zit gegroefd in ons allemaal, ook wij als projectleiders hebben daar echt in moeten leren. Dus hebben we in dit traject sterk ingezet op bewustwording. Door het onderwerp steeds weer te agenderen, in werkoverleggen, bijeenkomsten, 1-op-1-gesprekken. Het vraagt om permanent onderhoud.’
Geleerde lessen
Niet de technologie stond dus centraal in de challenge, maar de inpassing van technologische mogelijkheden in de dagelijkse praktijk. Johan Vesseur, projectleider bij Vilans, vertelt over de geleerde lessen. ‘Natuurlijk zijn er specifieke lessen bij elk project geleerd, die hebben een plek gekregen in de eindrapportage (zie Downloads). Daarnaast springen er drie zaken uit, die naar voren kwamen bij alle deelnemers. Op de eerste plaats de behoefte aan structuur en houvast. Projectmatig werken blijkt in de praktijk lastiger dan vaak gedacht. Allerlei zaken vragen om aandacht en leiden af. Door in projectvorm te werken kun je focus behouden en waar nodig bijstellen. Deelname aan de challenge maakte dat zo’n project vaak hoger op de agenda staat.’
De tweede geleerde les: implementeren is ook altijd innoveren. Vesseur: ‘Als je aan de slag gaat met nieuwe toepassingen zullen die moeten aansluiten op werkprocessen. Hoe beter dat gebeurt, hoe sneller de mensen die ermee moeten werken ze zullen omarmen. Maar tegelijk moet je je realiseren dat gebruik van een nieuwe technologie vraagt om aanpassing van de bestaande en vertrouwde manier van werken. Het is belangrijk om samen die nieuwe manier van werken te ontwikkelen en de meerwaarde voor de bewoner en medewerkers inzichtelijk te maken.’
Doe het samen
De derde geleerde les klinkt logisch, maar wordt in de praktijk nog lang niet altijd toegepast. Veel organisaties worstelen met dezelfde vragen en situaties. Door bij elkaar in de keuken te kijken en te leren van elkaars ervaringen kan het proces van innoveren en implementeren versneld worden. En het geeft ook een stok achter de deur om samen stappen te zetten en resultaten te boeken. Meedoen aan de challenge betekende ook dat de organisaties twee coaches kregen vanuit Vilans. De meerwaarde van die coaches bewees zich gedurende het traject. Schepens: ‘In eerste instantie denk je dat je het zelf allemaal wel weet, en dat is vaak ook zo. Maar zo’n coach wijst je toch op je eigen blinde vlekken en aannames. En ook hier geldt dat de coach een “gezonde druk” oplevert. Je wil voortgang boeken en dat een extern persoon daaraan meewerkt is een extra stimulans.’
Stimuleren en verspreiden
De organisatie van de tweede Challenge Verpleeghuizen van de Toekomst was dit jaar in handen van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) dat ook de zorgkantoren vertegenwoordigt. ‘De zorgkantoren vinden het belangrijk om kennis en ervaringen op het gebied van technologie en innovatie te stimuleren en verspreiden’, zegt Marti Paardekooper, directeur Zorginkoop Langdurige Zorg bij het Zorgkantoor van Zilveren Kruis namens ZN. ‘Technologie is een van de manieren om de uitdagingen van de toekomst het hoofd te bieden. De vergrijzing brengt een grotere vraag naar zorg met zich mee, terwijl de arbeidsmarkt nu al krap is. Technologie kan helpen om zorg te voorkomen en slimmer vorm te geven, waardoor we zorgmedewerkers ook kunnen blijven inzetten waar zij het hardst nodig zijn.’ Als voorbeeld van preventie noemt zij de heupairbag die tanteLouise ontwikkelde om heupfracturen bij vallen te voorkomen.
Zorgkantoren spelen in de regio een belangrijke rol bij het aanjagen en versnellen van technologische innovatie. Paardekooper: ‘Ik ben ervan overtuigd dat technologische innovatie sneller en beter gaat als je het samen doet. Nog te vaak blijven zorgaanbieders op eigen houtje pionieren en blijft het beperkt tot kleinschalige pilots en experimenten. Terwijl er inmiddels legio voorbeelden zijn van wat goed werkt in de praktijk. Ga bij elkaar kijken en gebruik elkaars positieve ervaringen. De projecten en initiatieven uit deze challenge bieden stuk voor stuk goede mogelijkheden om op grotere schaal toe te passen. Bewezen technologieën zouden veel vaker als standaard ingezet moeten worden; de tijd om af te wachten is echt voorbij.’
Visie en focus
Succesvol innoveren valt of staat met een visie en focus, zo blijkt ook weer uit de uitkomsten van de challenge. ‘Werken vanuit een visie op technologie is van essentieel belang’, beaamt Paardekooper. ‘Het is een van de speerpunten van de zorgkantoren en het is ontzettend mooi om dat terug te zien bij de deelnemende organisaties. Ik heb enorm veel waardering voor het feit dat zij ondanks alle belemmeringen die de coronapandemie met zich meebracht toch zijn doorgegaan met hun projecten. Met visie, toewijding en focus hebben ze laten zien dat je van technologische innovatie een succes kunt maken. Zorgkantoren stimuleren en faciliteren dat op verschillende manieren. Zo’n challenge is een van de manieren, maar we doen veel meer. Bijvoorbeeld door regionale kennissessies te organiseren, maar ook met de wijze van bekostiging van de langdurige zorg. Organisaties die slim en innovatief het werk organiseren, worden hiermee ook beloond voor hun inzet.’
Toekomst van de challenge
Of en hoe een toekomstige challenge georganiseerd zal worden, is nu nog een vraag. Maar dat technologie en innovatie hoog op de agenda zullen blijven staan is zeker. De uitdagingen van de toekomst zijn te groot om daar niet in te investeren.
Downloads
Deel deze pagina via:
