Hoe systeempartijen Noordwest-Veluwe aansluiten bij samenleving
Gepubliceerd op: 10-09-2025
Wat begon als een vraag aan vier regionale zorgorganisaties – hoe houden we de ouderenzorg toegankelijk? – groeide al snel uit tot een vraag voor de hele gemeenschap van Noordwest-Veluwe. Gemeenten, zorg- en welzijnsorganisaties, woningcorporaties en bewonersnetwerken zoals kerkgemeenschappen sloten zich aan in een open samenwerkingsverband. Daarbij geldt: niet de bewoners sluiten aan bij het systeem, maar het systeem bij de bewoners.
Het begon met de vraag die het zorgkantoor van Zilveren Kruis in een aantal regio’s aan VVT-organisaties stelde: hoe kan de VVT zorgen dat ouderen op een goede manier oud kunnen worden? In Noordwest-Veluwe kwam de vraag bij vier regionale VVT-organisaties terecht. Gertjan Veening, voorzitter van de raad van bestuur van Zorggroep Noordwest Veluwe, had meteen de overtuiging dat ze de vraag breder moesten oppakken dan alleen met de VVT. ‘Daarom zijn we snel opgeschaald naar tien organisaties, waarbij we bewust domeinoverstijgende samenwerking hebben gezocht’, vertelt hij. ‘Huisartsen, ggz, ghz, zorgkantoor en wijkverpleging sloten ook aan. Bij de overleggen over onze regiovisie ging het vervolgens al vrij snel niet alleen meer om ouderen, maar ook om de kinderen van ouderen en hun kinderen. De focus verschoof van ouderenzorg naar de samenleving als geheel. Daar ligt de oplossing voor het toegankelijk houden van de ouderenzorg.’
De focus verschoof van ouderenzorg naar de samenleving als geheel. Daar ligt de oplossing voor het toegankelijk houden van de ouderenzorg.
Gertjan Veening, voorzitter raad van bestuur Zorggroep Noordwest Veluwe
Levende visie
Jenna Kleingeld, managing partner van Weyond, begeleidde met haar collega’s het proces van visievorming. ‘We zijn begonnen met straatinterviews met jongere ouderen in de tien gemeenten van Noordwest-Veluwe. We vroegen hun: hoe wil je hier later ouder worden? We hebben een brede inventarisatie gemaakt als startpunt voor de visievorming. Dat hebben de tien partijen gedeeld op LinkedIn en daarop kregen we veel reacties. Het was het begin van de beweging.’
‘We hebben vervolgens sessies georganiseerd, eerst met ouderen en toen achtereenvolgend met burgerinitiatieven, zorgprofessionals en bestuurders’, vertelt Gertjan. ‘Vandaaruit kwamen we tot een visie op samenredzame gemeenschappen. Het is een levende visie, met gemeenschapskracht als uitgangspunt. De visie ligt niet vast in programmalijnen en projecten. Het is een breed geformuleerd gedachtegoed dat inwoners zelf verder invullen en eigen maken. De laatste versie van de Regiovisie 2030 dateert van november 2024. Inmiddels hebben 80 organisaties in de regio de visie omarmd, zowel systeempartijen als burgerinitiatieven.’
Allemaal plannen
Een van de betrokken initiatieven is Hart van Hierden, een samenwerking tussen buurtvereniging, kerk, onderwijs, zorg, gemeente, woningcorporatie en lokale ondernemers. Het initiatief startte vanuit een behoefte aan woningen voor ouderen in Hierden. Henk Maas, ruimtelijk strateeg bij gemeente Harderwijk, werd daar regelmatig over bevraagd. ‘Ik hoorde toen dat er rond het dorpshart allerlei ideeën en samenwerkingen waren. De woningcoöperatie, de kerk, de supermarkt, de school – ze hadden allemaal plannen. Is het dan niet mooi om alle groepen bij elkaar te brengen? Wij zijn als gemeente daarin nog wel aan het leren. We kijken hoe we verschillende domeinen kunnen matchen en de bewoners kunnen ondersteunen bij hun initiatieven.’
Wij zijn als gemeente nog aan het leren hoe we verschillende domeinen kunnen matchen en bewoners kunnen ondersteunen bij hun initiatieven.
Henk Maas, ruimtelijk strateeg gemeente Harderwijk
Elice Boonen van Stichting Voor Christelijk Onderwijs Harderwijk-Hierden en inwoner van Hierden sloot zich aan: ‘In de eerste bijeenkomst van Hart van Hierden in november 2024 hoorden we van samenredzame gemeenschappen als beweging. We zijn met inwoners en vertegenwoordigers van zorg, welzijn en gemeente bij verschillende projecten gaan kijken, ook buiten de regio. Dat was inspirerend. Vervolgens is er een bijeenkomst geweest. We hebben toen, uitgaande van de regiovisie, scenario’s gemaakt voor het dorpshart. We willen er een plek van ontmoeting van maken. Het gaat niet alleen over ouderen, maar over alle leeftijden – dat maakt het sterk.’
Naar voren, naar achteren
Zorggroep Noordwest Veluwe is onderdeel van Hart van Hierden. ‘Bijzonder van zo’n proces is dat het beweegt’, zegt Gertjan. ‘Soms doen we als zorgpartij een stap naar voren om te inspireren en als we zien dat er enthousiasme en initiatief ontstaan, doen we een stap naar achteren. Wij zijn de toehorende partij. Als het nodig is reiken we opnieuw dingen aan om het proces verder te brengen, maar we gaan het niet organiseren. We willen het eigenaarschap van de bewoners laten groeien.’
Elice is het daar volmondig mee eens. ‘Gemeente en zorg moeten niet te veel willen. Misschien even de kar trekken en dan bewoners weer voorop laten lopen. Anders is de beweging voorbij als een organisatie zich terugtrekt. Tegelijkertijd is het realistisch, als je inwoners vraagt dingen te doen, dat er ook ondersteuning is vanuit een professioneel netwerk. Dat kan juist de kracht zijn.’
Als je inwoners vraagt dingen te doen, is het realistisch dat er ook ondersteuning is vanuit een professioneel netwerk.
Elice Boonen, inwoner Hierden
Overigens zoeken de regionale systeempartijen niet alleen in Hierden, maar ook in de andere gemeenten van Noordwest-Veluwe actief naar samenwerking met bewoners. ‘Belangrijk resultaat is dat al die partijen elkaar überhaupt kunnen vinden op het onderwerp samenredzaamheid en dat ze open en transparant met elkaar overleggen’, zegt Jenna. Een handicap is wel dat de verschillende domeinen verschillende potjes hebben, vindt Henk. ‘Daardoor kun je niet snel doorpakken. Verder wordt procesbegeleiding nu uit tijdelijke middelen betaald. Straks moet helder zijn hoe je samenredzame gemeenschappen structureel financiert.’
Open en transparant
Daarbij is ook de vraag in hoeverre inwoners voldoende invloed hebben op deze regionale beweging. Elice: ‘Ik weet niet wat er aan die overlegtafels gebeurt, ik ben vooral bezig met Hart van Hierden.’ Jenna vindt deelname van inwoners aan de regionale overlegtafels ook niet noodzakelijk. ‘Begrijp me goed: als ze erbij willen zijn, dan horen ze erbij. Maar systeempartijen willen niet zozeer inwoners bij hun overleggen betrekken, maar kijken hoe zíj bij de inwoners betrokken kunnen raken. Door hun openheid en transparantie denk ik dat dat heel goed lukt.’
Systeempartijen willen niet zozeer inwoners bij hun overleggen betrekken, maar kijken hoe zíj bij de inwoners betrokken kunnen raken.
Jenna Kleingeld, adviesbureau Weyond
Maatschappij als geheel
Het gaat om het algemeen maatschappelijk belang, wil Gertjan tot slot onderstrepen. ‘We moeten vandaag bewegingen in gang zetten om te zorgen dat we ook over 10 en 20 jaar de zorg kunnen organiseren waar dat nodig is. Vanuit mijn rol als bestuurder kan ik mensen binnen en buiten mijn organisatie in de regio verbinden. Het geeft mij voldoening als ik zie dat anderen zingeving en gedrevenheid ontwikkelen om hierin een bijdrage te leveren. Geen enkel partij kan het alleen, het is iets van de maatschappij als geheel.’