9 inzichten uit de eerste besmettingsgolf voor goede thuiszorg

Het RIVM schat in dat een eventuele tweede golf lang niet zo heftig zal zijn als de eerste door de genomen maatregelen. Dat komt omdat de anderhalvemetersamenleving de mate van besmetting waarschijnlijk zal beperken. De situatie ten tijde van de eerste golf was dus anders dan nu. Toen vierden we in Brabant nog carnaval zonder afstandsnorm.

Snel anticiperen

Toch kan een aantal inzichten uit die tijd ook weer helpend zijn voor een nieuwe golf. In Tilburg kwamen in Nederland de eerste besmettingen voor. Thuiszorgorganisatie Thebe moest toen heel snel anticiperen. Daarom weet manager Elly Montée als geen ander wat goed werkt en niet. Daarnaast deelt zij haar recente ervaringen met hun testbeleid en inzichten vanuit hun COVID-19-team. 

Thuiszorg organiseren

1. Een crisisteam helpt om snel te schakelen
   Montée: ‘Met de uitbraak in Tilburg hebben wij direct een crisisteam opgestart. Dit om de richtlijnen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dagelijks te monitoren en daar beslissingen op te nemen. Ook wilden we voorbereid zijn op een mogelijke stortvloed aan cliënten. Die moet je immers goed kunnen managen.’
2. Een continuïteitsplan geeft rust
   Montée: ‘We hebben in het begin van de crisis direct een continuïteitsplan opgesteld. Dit voor het geval er een grote toename van cliënten zou zijn en meerdere medewerkers zouden uitvallen. Hierbij hebben we onderscheid gemaakt in verschillende fasen. In het ergste geval hadden we moeten afschalen en medewerkers moeten vragen om geen vakantiedagen meer op te nemen. Afschalen bleek inderdaad nodig. In overleg met familieleden hebben we toen gekeken wat zij eventueel tijdelijk konden overnemen. Die cliënten hielden we uiteraard op afstand in de gaten.'
3. Een COVID-19-team werkt goed
   Montée: ‘We willen mensen die verdacht worden van en positief getest zijn op corona, zoveel mogelijk in één thuiszorgroute hebben. Dit om besmetting te voorkomen. Zeker aan het begin van de crisis was het verkrijgen van voldoende beschermende middelen best lastig. Door het COVID-19-team konden we dit beter coördineren. Sommige medewerkers wilden liever niet in zo’n team werken. Dan respecteerden we hun beslissing. Maar verder was de animo juist heel groot. We kregen meer aanmeldingen dan nodig was. Met zo’n team bouw je tot slot ook veel expertise op. Het COVID-19-team is ook een vraagbaak voor andere teams. Daarnaast worden we nu door andere thuiszorgorganisaties gebeld. Soms hebben we een achterwachtfunctie, maar we worden ook gevraagd om bij te springen.’
4. Zorg voor korte lijnen
   Montée: ‘Wij hebben korte lijnen met het ziekenhuis en de huisartsenpost. We hebben een speciaal COVID-19-nummer opgesteld waar mensen ons op kunnen bereiken. Iedere huisarts heeft een vaste wijkverpleegkundige waar we contact mee hebben. Bij de overdracht vanuit het ziekenhuis, hadden we vooral contact met transferverpleegkundigen. Al krijgen we direct via het ziekenhuis nu niet zoveel cliënten meer binnen. Die gaan vanuit het ziekenhuis eerst naar cohortafdelingen om de intensive care zoveel mogelijk te ontlasten.’ 
5. Zorg voor eenduidige communicatie
   Montée: ‘Omdat er nog veel onduidelijkheid over het virus bestaat, hebben wij een intern communicatieplatform opgezet. Hierop staan onder andere de RIVM-updates en veel gestelde vragen met bijbehorende antwoorden. Zo kunnen we wijzigingen in het RIVM-beleid ook goed vertalen naar werkwijzen binnen Thebe. Vooral in het begin moesten we met 50% informatie, toch beslissingen nemen. Maar wat je ook beslist, het is belangrijk om voor de hele organisatie dezelfde richtlijnen en afspraken te hanteren. Die duidelijkheid zorgt voor een stukje rust.’
6. Huisarts kan beschermende verpleging indiceren
   Montée: ‘De mogelijkheden om te testen worden steeds ruimer. Toch bestaat er wanneer iemand niet lekker is nog steeds een grijs gebied, zolang die persoon niet is getest. Ook houden we toch de boel in de gaten als iemand negatief getest is. Die persoon kan immers alsnog ziek worden. We willen geen diagnosestellers worden als thuiszorgorganisatie. Daarom betrekken we zoveel mogelijk de huisarts erbij. Die zorgt voor het testen en bepaalt wanneer iemand in aanmerking komt voor beschermende verpleging. Wanneer iemand van een cohortafdeling komt, ontvangt die wel direct thuiszorg van een regulier team. Die is dan immers negatief getest.’
7. Beter om mensen met (mogelijke) corona niet te douchen
   Montée: ‘Bij douchen komt er veel vocht vrij. Dat maakt de kans op besmetting mogelijk groter, al is daar nog veel over onbekend. Ook is het douchen te vermoeiend voor mensen met (mogelijke) corona. Het is daarom heel belangrijk om aandacht te hebben voor hun energiebalans. Een opfrisbeurt op de stoel werkt dan meestal beter. Maar ook hier geldt dat het vooral om zorg op maat moet gaan.’ 
8. Besteed extra aandacht aan handhygiëne
   Montée: ‘We hebben veel aandacht voor hygiëne. Met name handhygiëne. We leggen uit waarom het zo belangrijk is en hoe snel je bacteriën aan je handen hebt zitten.’ Bij Thebe was handhygiëne altijd al belangrijk. De coronacrisis biedt een mooie kans om het extra onder de aandacht brengen. Juist omdat medewerkers hier nu meer dan anders open voor staan.
9. Begeleiding nodig bij het testen van medewerkers
   Montée: ‘Het heeft even geduurd voordat er duidelijkheid kwam over het testbeleid, maar inmiddels hebben we zelf voldoende testen in huis. Voor medewerkers is dit belangrijk. Zij willen vooral weten of ze veilig naar cliënten kunnen te ja of te nee. We verstrekken aan hen folders over hoe het gaat. Ook maken we gebruik van getrainde verpleegkundigen die medewerkers veilig door het testen heen coachen. Het is niet fijn om een wattenstaaf ver achter in je keel en in je neus te krijgen. Dat heeft wat extra aanmoediging nodig.

• Bekijk ook 7 tips voor het organiseren van goede thuiszorg tijdens corona

Ga naar de overzichtspagina over het coronavirus