Leefstijlmonitoring

Wat is het? 

Met zorgtechnologie voor leefstijlmonitoring krijgen zorgmedewerkers en mantelzorgers inzicht in het leefpatroon van alleenwonende mensen met dementie. Sensoren die op verschillende plekken in de woning zijn bevestigd, volgen hun activiteiten. Eventuele veranderingen hierin zijn op die manier snel waar te nemen. Vanwege privacy komen er geen camera’s te hangen.

Na aanbrenging van de sensoren analyseert een computerprogramma gedurende een aantal weken het leefpatroon van de cliënt. Na deze periode van ‘leren’ kan het systeem een opvallende afwijking in het dagelijks leefpatroon weergeven.

De sensoren zijn verbonden met een online dashboard waar de casemanager dementie toegang toe heeft. Mantelzorgers kunnen meekijken via een app.    

Een stoplichtsysteem laat de bevindingen als volgt zien:

• Groen: alles is in orde.
• Geel: een opvallende verandering in het dagelijkse leefpatroon.
• Rood: zodanige verandering dat er direct aandacht nodig is.

Kunstmatige intelligentie

Als de dementie of andere hersenziekte erger wordt, verandert ook het leefpatroon van de cliënt. Dankzij kunstmatige intelligentie speelt het computerprogramma voortdurend in op de nieuwe situatie. Dit voorkomt dat er voortdurend ‘gele’ of ‘rode’ meldingen in het dashboard verschijnen terwijl de zorg allang is aangepast.  

Doelgroep

Leefstijlmonitoring wordt ingezet bij alleenwonende mensen met dementie of met een ander neurodegeneratief ziektebeeld die langzaamaan steeds ernstiger wordt. Denk bijvoorbeeld aan Alzheimer, Parkinson en Huntington. 

Leefstijlmonitoring is niet geschikt voor huishoudens met meer personen. De sensoren kunnen namelijk geen onderscheid maken tussen personen in een huis.

Waardebepaling

De belangrijkste opbrengst is tijdig crisissituaties signaleren en voorkomen. Het meest opvallend is een (verergering van een) urineweginfectie voorkomen en de mogelijke delier (verwarring) die hiermee gepaard gaat. Een ander voorbeeld is vroegtijdig onrust in de nacht opmerken als basis om in te kunnen grijpen. 

Leefstijlmonitoring maakt daarnaast zorg op maat - alleen de zorg die nodig is - op basis van data mogelijk. Hierdoor zijn minder huisbezoeken nodig van de casemanager dementie. Ook loopt het gesprek tussen zorgprofessionals en mantelzorgers vlotter. 

Wijkverpleegkundigen of verzorgenden kunnen meer maatwerk leveren door in te spelen op het leefpatroon van de cliënt. Hierdoor ontvangt de cliënt alleen zorg indien nodig.

Drie onderzoeken naar leefstijlmonitoring laten een verminderd of gelijkblijvend stressniveau van mantelzorgers zien. Dat valt op, want bij een vorderend dementieproces is een toenemend stressniveau gebruikelijk. Leefstijlmonitoring lijkt hiermee tot uitstel van verpleeghuisopname te leiden. De mantelzorg start meestal de opnameaanvraag als de mantelzorg het niet langer meer volhoudt. Stelling: De verminderde stress laat de mantelzorg het langer volhouden.

In de praktijk blijkt dat leefstijlmonitoring relatief vaak wordt ingezet om het Volledig Pakket Thuis/Modulair Pakket Thuis (VPT/MPT) op verantwoorde wijze mogelijk te maken door het toezicht gedurende 24 uur in te vullen. Dit is een financiële opbrengst voor de zorg vanwege het lagere VPT-dagtarief. 

Financiering

Onderzoek naar deze technologie 

Alleen onafhankelijk onderzoek wordt hier opgenomen: 

• Leefstijlmonitoring in de dagelijkse praktijk, Johan van der Leeuw, Vilans, augustus 2021 (zie Downloads: leefstijlmonitoring in de dagelijkse praktijk).
• Businesscase leefstijlmonitoring uit Onderzoek tijdbesparende zorgtechnologieën in de ouderenzorg, deel 2 macro-economische verdieping, Significant & Vilans in opdracht van het Ministerie van VWS, april 2021 (zie Downloads: businesscase leefstijlmonitoring). 
• Beantwoording vragen regionaal zorgkantoor CZ Brabant-Zuidoost bij financiering leefstijlmonitoring onder de Wlz, Johan van der Leeuw, Vilans voor zorgorganisatie Zorgboog regio Helmond-de Peel, juni 2021 (zie Downloads: beantwoording vragen leefstijlmonitoring). 
• Whitepaper Leefstijlmonitoring, Onderzoek naar de meerwaarde en mogelijkheden van leefstijlmonitoring voor cliënten, hun mantelzorgers en zorgprofessionals, H. Nap e.a, Vilans, 2017 (zie Downloads: whitepaper leefstijlmonitoring). 
• A lifestyle monitoring system to support (in)formal caregivers of people with dementia: Analysis of users need, benefits, and concerns. E. Zwierenberg et al., 2018 (zie Downloads: a lifestyle monitoring system). 

Leefstijlmonitoring heeft vaak ook bewakingsfuncties, zoals noodsituatie detectie (valdetectie) en dwaaldetectie (melding verlaten woning). Met vooral deze functies wordt de technologie ingezet voor slimme nachtzorg door thuiszorgorganisaties. Dit zorgt ervoor dat nachtelijk huisbezoek voor alleen het checken van de situatie wordt vervangen door leefstijlmonitoring. Niet alle thuiszorgorganisaties hebben deze nachtzorg aan huis.

• Proef Slimme nachtzorg, whitepaper en infographic; Icare, Zorgcentrale Noord en Espria Ledenvereniging, mei 2020 
• Factsheet Slimme Nachtzorg, VGZ zorgverzekeringen, december 2021
• Slimme nachtzorg geeft cliënten een veilig gevoel, ActiZ

Waar vinden projecten en onderzoeken plaats?  

• Structurele toepassing: ZZG Zorggroep, Cordaan, Solis Zorggroep en Icare (slimme nachtzorg)
• Opschalingsproject: Savant Zorg en Zorgboog in de regio Helmond – de Peel.
• Opschalingsproject: Zorgbalans, Viva! Zorggroep, Evean en Omring in Noord-Holland
• Waardebepalend onderzoek voor de Zorgverzekeringswet: Bij de zorgorganisaties ZZG Zorggroep (regio Nijmegen), Savant Zorg en Zorgboog. Uitvoering van het onderzoek door Vilans. Focus: tijdbesparing voor de verzekerde thuiszorg. De wijkverpleging inclusief de casemanagement dementie en persoonlijke verzorging.  
• Bij ZZG Zorggroep is leefstijlmonitoring onderwerp van een project ‘’Cirkelen rond je onderzoek’’ van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen.

Lees meer

• Informatie over leefstijlmonitoring voor gebruikers (particulieren) vindt u op de Hulpmiddelenwijzer.