Hypothesen formuleren
Laatst bijgewerkt op: 01-09-2025
Heb je het bestaande bewijs in kaart gebracht? Dan stel je nu hypothesen op voor het onderzoek naar nieuw bewijs. Dit zijn over het algemeen de effecten waar nog geen of onvoldoende bewijs voor is, maar die wel zwaar wegen voor besluitvorming.
Wat is een hypothese?
De hypothese is in dit geval een specificatie van het te verwachten effect van de interventie. Wanneer je het effect ‘werkplezier’ verwacht, moet de hypothese duidelijkheid scheppen in wat je onder werkplezier verstaat en of dit meetbaar is. Naast meetbaar moet een hypothese verifieerbaar, specifiek, meetbaar, en bij voorkeur onderbouwd zijn door literatuur en/of praktijkkennis die je hebt opgedaan in de vorige stappen. Een methode om dit te doen is de SMART-methode. De stappen ‘bestaand bewijs’ en ‘hypothesen formuleren’ kunnen herhalend doorlopen worden. Immers, nieuwe inzichten uit de literatuur kunnen ertoe leiden dat hypothesen herzien moeten worden.
Afwegingen om te maken
Bij het opstellen van hypothesen op basis van de effectenkaart bestaat de kans dat de hoeveelheid hypothesen groot is. Een interventie en de daarbij horende veranderende activiteiten hebben vaak meerdere verwachte effecten. En voor elk effect kunnen 1 of meerdere hypothesen opgesteld worden. Om hier praktisch mee om te gaan, kan je denken aan de volgende dingen:
- Betrek de belangrijkste betrokkenen bij het selecteren van de te toetsen hypothesen. Zo krijg je uiteindelijk een gedragen onderzoek.
- De hypothesen dienen als basis voor het meetplan. Denk na voor welke hypothesen het realistisch is dat je hier onderzoek naar kan doen.
- Niet elke hypothese hoeft te leiden tot een grootschalig onderzoek. Ook een klein stukje nieuwe kennis kan nét datgene zijn dat nog ontbreekt. Weeg daarom af in hoeverre het onderzoeken van een hypothese voldoende nieuwe kennis oplevert en of meer onderzoek dus wel passend is.
- Er zijn verschillende structuren die kunnen ondersteunen bij het prioriteren van hypothesen, zoals MoSCoW of RICE (zie Nuttige links).
Nuttige links
- The RICE scoring model. (z.d.). Open Practice Library.
- Zorg voor Beter. (2024). Oefenmateriaal SMART(ie)-doelstellingen.
- Wikipedia contributors. (2025, 3 april). MoSCoW method. Wikipedia.